کاهش جمعیت جوان؛ افسردگی جامعه را در پی دارد.

دکترخلیل علی محمدزاده استاد دانشگاه و رییس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده بعد از ظهر روز چهارشنبه  ۲۵ بهمن ماه در مرکز همایش های رازی و در کنگره بین المللی قران، عترت و سلامت، با موضوع تحلیل نرخ باروری کل در ایران و کشورهای منتخب ژاپن، کره جنوبی و چین به ایراد سخن پرداخت.

آنچه در پی می آید، چکیده ای از این سخنرانی است:

چین بعد از ۳۷ سال پایبندی به سیاست تک فرزندی در سال ۲۰۱۶ این سیاست را به دو فرزندی و در سال ۲۰۲۱ به سه فرزندی تغییر داد، چرا؟ چون سیاست تک فرزندی علاوه بر زیان های بسیار اقتصادی و اجتماعی، اغلب تربیت درست شخصیت های متکامل، ماهر و متناسب با نیازهای خانواده و جامعه را باعث نمی شود.در حال حاضر چین عنوان پرجمعیت ترین کشور جهان را به هند واگذار نموده است و این موضوع هم آینده اقتصاد چین را دچار نگرانی کرده است.

در کشور پیشرفته ای مانند ژاپن، رشد جمعیت منفی شده، نرخ باروری کل به ۱٫۳ فرزند کاهش یافته و مرگ و میر بر زاد و ولد پیشی گرفته و پیش بینی می شود با استمرار این روند از پیشرفت های فرهنگی، تمدنی و اقتصادی این کشور در ۷۰ سال آینده، دیگر چیزی باقی نماند. ژاپن امروز افسرده و سالمند است و همین چند روز پیش بود که اعلام شد؛ اقتصاد این کشور به رده چهارم جهان سقوط کرده است و این روند ادامه دار خواهد بود.

در کره جنوبی نرخ باروری کل زیر ۸ دهم فرزند است و حدود ۱۸ درصد جمعیت این کشور بالای ۶۵ سال سن دارند و بسیار نگران آینده هستند، زیرا پیشرفت های آتی تحت الشعاع مسئله کاهش باروری و ازدیاد سالخوردگی جمعیت قرار گرفته است.

همه اینها بیانگر این است که نه تنها تاثیر منفی رشد جمعیت بر اقتصاد حرف نادرستی است، بلکه مهمترین عامل تحرک و تکامل اقتصادی، نرخ باروری انسانی است. راهبردهای جوانی جمعیت و کندی روند سالمندی در کشور ما همان است که مقام معظم رهبری و در یک منظومه ی سنجیده و معقول علمی فرموده اند و اینها به جد از مسئولین مربوطه و دستگاه های ذیربط باید مطالبه شود. این راهبردها شامل برچیدن کامل سیاست های تحدید موالید، اقناع متخصصان و فرهنگ سازی، تدوین قانون و مقررات، توسعه، تقویت و تحکیم خانواده و شناسایی کلیه عوامل کاهنده نرخ باروری و تلاش برای رفع آن هاست. اگر ذیل هر یک از این محورها فعالیت های منسجمی شکل نگیرد، آن نسخه ای که کسر حد جانشینی ما را جبران کند، عملیاتی نخواهد شد.

خلاصه اینکه؛ برای درک بهتر روند سقوط جمعیتی ایران، باید آینده ایران را در آئینه امروز ژاپن و کره جنوبی ببینیم. با روند نرخ باروری کل ایران که نسبت به ۳۵ سال پیش ۴۰۰ درصد کاهش یافته و به کمتر از ۱.۶ رسیده، وضعیت جمعیتی دشواری در انتظار کشور ما هست. هزینه های کاهش جمعیت جوان و سالمندی جامعه در صور مختلف آن به اندازه ای زیاد است که می تواند به منزله کلید توقف پیشرفت ها در هر کشوری باشد. باید عملکرد غلط گذشته خود را معکوس کنیم. متاسفانه برغم تصویب سیاست های کلی جمعیتی و وجود قانون، فرهنگ سازی جامع عمومی و نیز فرهنگ سازی اختصاصی در حوزه باروری و همچنین بودجه و پشتیبانی لازم از برنامه ها، چندان صورت نمی گیرد و به قول معروف در عمل و نتیجه در همچنان بر همان پاشنه ی کنترل جمعیت می چرخد.