پنجره جمعیتی؛ فرصتی برای جهش توسعه ای

کاهش ۳۵درصدی فرزندآوری در ۷ سال گذشته

ایران تا ۳۰ سال آینده یکی از پیرترین کشورها می‌شود.

دکتر خلیل علی محمدزاده رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده

پنجره جمعیتی؛ فرصتی برای جهش توسعه ای است.

دکتر خلیل علی محمدزاده رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده که در کارگاه علمی تخصصی چالش های جمعیتی ایران و بررسی راههای برون رفت از آنها سخن می گفت، پنجره جمعیتی را فرصتی برای جهش توسعه ای توصیف کرد و گفت: از این موهبت که کشورمان بیش از ۲۰ سال دیگر از آن برخوردار است باید حداکثر بهره گیری را داشت.

وی با ذکر این مطلب که در سال ۲۰۵۰ یک ششم جمعیت دنیا بالای ۶۵ سال سن خواهند داشت، اظهار نمود: از این سال به بعد ضمن اینکه پنجره جمعیتی به روی ایران بسته خواهد شد بلکه نرخ جمعیت سالخوردگی ایران نسبت به میانگین جهانی رشد بیشتری خواهد یافت.

وی جامعه سالمند را دارای توانایی های کمی برای رقابت و پیشرفت خواند و افزود: یکی از دلایل رشد آهسته اقتصاد ژاپن در سال های اخیر به کاهش رشد و افزایش سن سالمندان و به تبع آن افزایش سن نیروی کار مربوط می شود.

این پژوهشگر حوزه سلامت و جمعیت با ذکر این مطلب که بسیاری از کشورهای توسعه یافته برای مقابله با پیری جمعیت و کاهش زاد و ولد، سن بازنشستگی را افزایش داده اند، گفت: برابر بررسی های انجام شده به ازای یک درصد افزایش سالمندی در جامعه، ۲.۱۷ درصد GDP کاهش می یابد.

وی با اشاره به آمار پایین ازدواج و موالید در ایران و تغییر الگوهای سنتی و رواج برخی سبک های زندگی ناسالم و غیرایرانی گفت: در ۱۲ سال اخیر؛ ازدواج ۴۰ درصد و در این ۷ سال؛ فرزندآوری ۳۵ درصد کاهش داشته است.

دکتر علی محمدزاده در ادامه اظهار داشت: در صورت تداوم این روند سرعت سالخوردگی باز هم افزایش خواهد یافت و در سه دهه آینده، ایران در شمار یکی از پیرترین کشورهای جهان قرار خواهد گرفت.

این پزشک و استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود ضرورت جذب، حفظ و نگهداری نخبگان را یادآور شد و گفت: آنها منبع بزرگی برای ایده ها و باعث نوآوری و شکوفایی کشور می باشند و در این ارتباط بایستی مراقبت و مدیریت درستی اعمال شود.

رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده که در نشست برگزاری از سوی گروه معارف اسلامی و دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران سخن می گفت، اهم چالش های جمعیتی ایران را تغییرات ساختار سنی جمعیت، سالخوردگی جمعیت، باروری پایین، افزایش مهاجرت های منطقه ای و بین المللی و تأخیر و ناپایداری ازدواج ها نام برد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به تاثیر پیشرفت بهداشتی در اقتصاد پرداخت و گفت: جمعیت سالم از یک طرف جمعیتی مولد است؛ هم از لحاظ حضور در محل کار و هم سطوح دانش و مهارت و از طرف دیگر جمعیت سالم یعنی متوسط عمر بیشتر، کاهش اولویت های فوری و افزایش پس اندازها و سرمایه گذاری و به عبارتی جمعیت سالم و مولد محور مهم در پیشرفت کشورهاست.

وی تاثیر بهداشت در ساختار و ترکیب سنی جمعیت را پیچیده خواند و اظهار داشت: بهداشت خوب زندگی را طولانی می کند و در صورتی که این افزایش مربوط به سال های اشتغال و تولید باشد، تاثیرات اقتصادی مثبتی خواهد داشت. از اینرو توجه به سلامت جوانان، زنان و میانسالان یک مسئله ای جدی و مهم است.

وی در پاسخ به سوال یکی از اعضای هیئت علمی، پیش بینی تاثیر بهداشت در حجم جمعیت را از ساختار هم مشکل تر ذکر کرد و گفت: کاهش میزان مرگ و میر نوزادان بعد از یک دوره منجر به کاهش باروری می شود که پدیده انتقال جمعیتی نام دارد. این پدیده در حوزه توسعه اقتصادی، تغییر الگوهای اشتغال و پیشرفت های آموزشی قابل بحث و بررسی است.

دکتر علی محمدزاده تامین، توزیع و گسترش کالاهای تداوم بخش زندگی را حائز اهمیت خواند و گفت: همه مردم نیازهای اساسی معینی دارند که زندگی بدون آنها دشوار است. این نیازهای تداوم بخش زندگی شامل؛ غذا، مسکن، سلامتی و امنیت است که وقتی یکی از آنها وجود نداشته باشد یا عرضه آن کم باشد، بدون ملاحظه مانعی در پیشرفت و سرعت سایر امور و کاهش کیفیت و رضایت از روزهای زندگی است.

رییس مرکز تحقیقات سیاستگاری اقتصصاد سلامت در پایان برخی چالش های حوزه سلامت باروری را نیز یادآور شد و گفت: افزایش نرخ سزارین(حدود ۵۶  درصد زایمان ها را شامل می گردد و ایران از این حیث در رتبه بالای دنیا قرار دارد)، سقط جنین های خودخواسته(که بیشرین علت سقط های جنین در ایران است) و میزان بالای ناباروری(که بخشی از آنها به علت ازدواج های دیرهنگام است) و عارضه تک فرزندی و کم فرزندی(که در مهارت های ارتباطی، رفتاری و هیجانی فرزندان اختلال ایجاد می کند) از جمله مهمترین این چالش هاست که بایستی با فرهنگ سازی عمومی و بهداشتی و اجرای برنامه های جامع و هدفمند به میزان های مطلوب نزدیک گردند.

باز انتشار: جماران نیوز کدخبر: ۱۵۹۵۵۹۰ ۱۴۰۲/۰۳/۰۶ ۱۰:۴۱:۱۹