تعاریف شاخص های تخت بیمارستانی

تعاریف اصطلاحات و شاخص های تخت بیمارستانی

تنظیم: شیدا مردانی

دانشجوی دوره ی دکترای تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی

جمع آوری آمارها، فقط وقتی معنی می دهد که پرسنل مدارک پزشکی، مدیر و کارکنان پزشکی یک تفاهم متقابل درباره تعریف کلمات بکار برده شده، چگونگی جمع آوری اطلاعات و درستی اطلاعات داشته باشند (هافمن).

تخت بستری بیمارستانی (Hospital inpatient bed):
تختی که بطور ۲۴ ساعته بوسیله بیماران استفاده شود، تخت بستری بیمارستانی است.
تختهای نوزادان یا کودکان بیمار، نیز جزء تخت فعال محسوب می شود.

تعداد تخت ثابت (Bed constructed) : تعداد تخت هایی که یک بیمارستان می تواند مهیا نماید.

تخت ثابت : عبارتست از تخت های رسمی مصوب که بیمارستان برای آن دارای مجوز بهره برداری است.

تعداد تخت مصوب (Bed licensed) : تعداد تختهایی که یک بیمارستان بر اساس پروانه رسمی فعالیت خود می تواند دایر نماید.

تخت مصوب: تعداد تخت هایی که یک بیمارستان با اجازه رسمی دولت مجاز به نگهداری و داشتن آن می باشد.
نکته قابل توجه این است که : تخت مصوب الزاما با تعداد تخت فعال (licensed bed) بیمارستان یکی نیست.

تعداد تخت فعال (Inpatient bed count) : تعداد تخت بیماران بستری قابل دسترس در یک بیمارستان چه خالی و چه پر در هر روز مورد نظر.

تخت فعال: تعداد از تخت های بیمارستانی که بر اساس استاندارد دارای امکانات تشخیصی، درمانی، پشتیبانی، خدماتی، پرسنلی بوده و در واقع آماده بستری کردن بیماران می باشند.

تخت فعال : امکانات تخصصی، نیروی انسانی، تجهیزات و پول و سایر منابع برای استفاده بیمار به منظور اعاده سلامت، تشخیص بیماری و سایر خدمات در زمینه اهداف بیمارستان است.

• اگر برخی از تخت های بیمارستان به هر دلیل مثلا خرابی تخت، نداشتن متخصص و … قابل استفاده نباشند، تعداد تخت فعال کمتر از تخت مصوب یا ثابت خواهد بود.

• اگر کلیه تخت های تصویب شده بیمارستان قابل استفاده باشد ، تخت فعال رقمی مساوی با تخت های ثابت را نشان خواهد داد.

• اگر برای بخشی، بنا به ضرورت از تخت بخش دیگری استفاده گردد، بایستی دقت شود از آمار تعداد تخت آن بخش کسر و بر تعداد تخت بخش مورد نظر اضافه گردد.

• حال اگر از تخت اکسترای موجود استفاده شود، دیگر نیازی به کم کردن تخت از بخش های دیگرنیست، فقط بایستی دقت شود تعداد تخت های اکسترا به تعداد تخت های فعال بخش موردنظر اضافه نگردد.

چنانچه به دلایلی و بدون اجازه رسمی تعدادی تخت به بخشی اضافه شود (تخت موقت)، این تختها جزء تخت فعال بحساب نخواهد آمد. در هر صورت تعداد تخت فعال نباید بیشتر از تخت ثابت بیمارستان باشد .

نکته قابل ذکر اینکه:
یک تخت بیمارستانی دارای سه ویژگی (برقرار بودن) ، (مجهز به وسایل رفاهی بودن بودن) و (برخورداری از نیروی متخصص مراقبت بهداشتی) است و بطور کلی باید آماده برای مراقبت از بیمار باشد.

تخت های اتاق معاینه، اتاق عمل، ریکاوری، فیزیوتراپی، زایمان، کات یا گهواره نوزاد سالم، تختهای تحت نظر اورژانس، دیالیز و … جزء تختهای فعال بستری محاسبه نمی گردند.

تخت موقت یا اکسترا (Extra or Bed temporary) : به تختی گفته می شود که هنگام افزایش بیماران، موقتاً برای استفاده در بخش فراهم می شود. این تخت جزء تختهای فعال محسوب نمی شود.

تخت روز فعال (Inpatient bed count day) : یک واحد اندازه گیری است برای نشان دادن یک تخت بستری ( خالی یا اشغال شده) که ”سالم بوده ” و آماده برای استفاده بیمار در یک دوره زمانی ۲۴ ساعته است.

تذکر :
تختهایی که برای درمانهای کوتاه مدت استفاده می شوند به عنوان تختهای بیمارستانی محسوب نمی شوند، مانند: کات نوزادان نرمال، برانکاردها، تختهای دیالیز و تختهای تشخیصی.

تخت روز اشغالی: مجموع تعداد تختهای روز های فعالی است که در طی یک دوره زمانی معین در اشغال بیماران بوده است.

تخت روز کل (Total bed count day) : تعداد تخت روز فعال هر بخش در یک دوره زمانی معین.

درصد اشغال تخت (Inpatient bed occupancy ratio) : عبارت است از درصد تختهای روز های فعالی که در طی یک دوره زمانی معین در اشغال بیماران بوده است.

مجموع تخت روز اشغالی در یک دوره تقسیم بر تخت روز کل در همان دوره × ۱۰۰

تذکر :
درصد اشغال تخت اگر بین ۸۴ تا ۸۵ درصد باشد (۱۵ یا ۱۶ درصد بقیه برای فوریتهای پزشکی در نظر گرفته می شود) می توان گفت که میزان بهره برداری از منابع مطلوب بوده است.

منابع:

سعید کریمی، سکینه حمیدی، فرزانه علی وند، آمار بیمارستانی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی البرز، معاونت درمان، کارشناسی آمار و مدارک پزشکی معاونت درمان.

شاخص های آماری و آنالیز آمار بیمارستان ها، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، معاونت درمانت درمان، اداره آمار و فناوری اطلاعات سلامت.