تعاریف شاخص های تخت بیمارستانی

تعاریف اصطلاحات و شاخص های تخت بیمارستانی

تنظیم: شیدا مردانی

دانشجوی دوره ی دکترای تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی

جمع آوری آمارها، فقط وقتی معنی می دهد که پرسنل مدارک پزشکی، مدیر و کارکنان پزشکی یک تفاهم متقابل درباره تعریف کلمات بکار برده شده، چگونگی جمع آوری اطلاعات و درستی اطلاعات داشته باشند (هافمن).

تخت بستری بیمارستانی (Hospital inpatient bed):
تختی که بطور 24 ساعته بوسیله بیماران استفاده شود، تخت بستری بیمارستانی است.
تختهای نوزادان یا کودکان بیمار، نیز جزء تخت فعال محسوب می شود.

تعداد تخت ثابت (Bed constructed) : تعداد تخت هایی که یک بیمارستان می تواند مهیا نماید.

تخت ثابت : عبارتست از تخت های رسمی مصوب که بیمارستان برای آن دارای مجوز بهره برداری است.

تعداد تخت مصوب (Bed licensed) : تعداد تختهایی که یک بیمارستان بر اساس پروانه رسمی فعالیت خود می تواند دایر نماید.

تخت مصوب: تعداد تخت هايي كه يك بيمارستان با اجازه رسمي دولت مجاز به نگهداري و داشتن آن مي باشد.
نكته قابل توجه اين است كه : تخت مصوب الزاما با تعداد تخت فعال (licensed bed) بيمارستان يكي نيست.

تعداد تخت فعال (Inpatient bed count) : تعداد تخت بیماران بستری قابل دسترس در یک بیمارستان چه خالی و چه پر در هر روز مورد نظر.

تخت فعال: تعداد از تخت هاي بيمارستاني كه بر اساس استاندارد داراي امكانات تشخيصي، درماني، پشتيباني، خدماتي، پرسنلي بوده و در واقع آماده بستري كردن بيماران مي باشند.

تخت فعال : امکانات تخصصی، نیروی انسانی، تجهیزات و پول و سایر منابع برای استفاده بیمار به منظور اعاده سلامت، تشخیص بیماری و سایر خدمات در زمینه اهداف بیمارستان است.

• اگر برخي از تخت هاي بيمارستان به هر دليل مثلا خرابي تخت، نداشتن متخصص و … قابل استفاده نباشند، تعداد تخت فعال كمتر از تخت مصوب يا ثابت خواهد بود.

• اگر كليه تخت هاي تصويب شده بيمارستان قابل استفاده باشد ، تخت فعال رقمي مساوي با تخت هاي ثابت را نشان خواهد داد.

• اگر براي بخشي، بنا به ضرورت از تخت بخش ديگري استفاده گردد، بايستي دقت شود از آمار تعداد تخت آن بخش كسر و بر تعداد تخت بخش مورد نظر اضافه گردد.

• حال اگر از تخت اكستراي موجود استفاده شود، ديگر نيازي به كم كردن تخت از بخش هاي ديگرنيست، فقط بايستي دقت شود تعداد تخت هاي اكسترا به تعداد تخت هاي فعال بخش موردنظر اضافه نگردد.

چنانچه به دلایلی و بدون اجازه رسمی تعدادی تخت به بخشی اضافه شود (تخت موقت)، این تختها جزء تخت فعال بحساب نخواهد آمد. در هر صورت تعداد تخت فعال نباید بیشتر از تخت ثابت بیمارستان باشد .

نکته قابل ذکر اینکه:
یک تخت بیمارستانی دارای سه ویژگی (برقرار بودن) ، (مجهز به وسایل رفاهی بودن بودن) و (برخورداری از نیروی متخصص مراقبت بهداشتی) است و بطور کلی باید آماده برای مراقبت از بیمار باشد.

تخت های اتاق معاینه، اتاق عمل، ریکاوری، فیزیوتراپی، زایمان، کات یا گهواره نوزاد سالم، تختهای تحت نظر اورژانس، دیالیز و … جزء تختهای فعال بستری محاسبه نمی گردند.

تخت موقت یا اکسترا (Extra or Bed temporary) : به تختی گفته می شود که هنگام افزایش بیماران، موقتاً برای استفاده در بخش فراهم می شود. این تخت جزء تختهای فعال محسوب نمی شود.

تخت روز فعال (Inpatient bed count day) : یک واحد اندازه گیری است برای نشان دادن یک تخت بستری ( خالی یا اشغال شده) که ”سالم بوده ” و آماده برای استفاده بیمار در یک دوره زمانی 24 ساعته است.

تذکر :
تختهایی که برای درمانهای کوتاه مدت استفاده می شوند به عنوان تختهای بیمارستانی محسوب نمی شوند، مانند: کات نوزادان نرمال، برانکاردها، تختهای دیالیز و تختهای تشخیصی.

تخت روز اشغالی: مجموع تعداد تختهای روز های فعالی است که در طی یک دوره زمانی معین در اشغال بیماران بوده است.

تخت روز کل (Total bed count day) : تعداد تخت روز فعال هر بخش در یک دوره زمانی معین.

درصد اشغال تخت (Inpatient bed occupancy ratio) : عبارت است از درصد تختهای روز های فعالی که در طی یک دوره زمانی معین در اشغال بیماران بوده است.

مجموع تخت روز اشغالی در یک دوره تقسیم بر تخت روز کل در همان دوره × 100

تذکر :
درصد اشغال تخت اگر بین 84 تا 85 درصد باشد (15 یا 16 درصد بقیه برای فوریتهای پزشکی در نظر گرفته می شود) می توان گفت که میزان بهره برداری از منابع مطلوب بوده است.

منابع:

سعید کریمی، سکینه حمیدی، فرزانه علی وند، آمار بیمارستانی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی البرز، معاونت درمان، کارشناسی آمار و مدارک پزشکی معاونت درمان.

شاخص های آماری و آنالیز آمار بیمارستان ها، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، معاونت درمانت درمان، اداره آمار و فناوری اطلاعات سلامت.