تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی چیست؟

تنگی کانال نخاعی به باریک شدن فضای بین ستون فقرات گفته می‌شود. تنگی کانال فضای موجود برای نخاع و اعصابی که از نخاع منشعب می‌شوند را کاهش می‌دهد. تنگی کانال نخاعی میتواند باعث تحریک یا فشرده شدن نخاع یا اعصاب شود و در نهایت منجر به کمر درد و سیاتیک شود.

تنگی کانال نخاعی معمولا با گذشت زمان و به آهستگی ایجاد میشود. این مشکل بیشتر در اثر آرتروز یا تغییرات ناشی از ساییدگی ستون فقرات که به طور طبیعی با افزایش سن رخ میدهد است. بنابراین ممکن است تا مدت ها هیچ علائمی نداشته باشید. بسته به محل و شدت تنگی کانال نخاعی شما ممکن است علائمی مانند درد، گزگز، ضعف در گردن، پشت، بازو ها، پاها و دست های خود احساس کنید.

تنگی کانال نخاعی در کجا ایجاد می‌شود؟

تنگی کانال نخاعی میتواند در هر نقطه ای از ستون فقرات ایجاد شود اما معمولا در دو ناحیه رخ میدهد:

• در ناحیه کمر (تنگی کانال کمر)
• گردن (تنگی ستون فقرات گردنی)

چه چیزی باعث تنگی کانال نخاعی می‌شود؟

تنگی کانال نخاعی دلایل زیادی دارد. وجه مشترک همه این مشکلات این است که با ایجاد تغییر در ساختار ستون فقرت باعث باریک شدن فضای اطراف نخاع و ریشه های عصبی ستون فقرات میشوند. در این وضعیت طناب نخاعی یا ریشه های عصبی فشرده میشوند و در نتیجه بیمار دچار کمر درد یا سیاتیک میشود.

علل تنگی کانال نخاعی عبارتند از :

• رشد بیش از حد استخوانی یا زائده استخوانی: زائده استخوانی وضعیتی است که باعث تجزیه غضروف مفاصل از جمله مفاصل ستون فقرات میشود. غضروف پوشش مفاصل است. با از بین رفتن غضروف، استخوان ها روی یکدیگر ساییده میشوند. بدن در واکنش به این وضعیت شروع به رشد استخوان جدید می‌کند. به این وضعیت خار استخوانی یا رشد بیش از حد استخوان گفته می‌شود. خارها یا زائده های استخوانی روی مهره های ستون فقرات به سمت کانال نخاعی پیشرفت می‌کنند، فضا را باریک میکنند و اعصاب ستون فقرات را تحت فشار قرار میدهند. بیماری پاژه استخوانی هم میتواند باعث رشد بیش از حد استخوان در ستون فقرات شود و اعصاب را تحت فشار قرار دهد.
• دیسک ها برآمده یا فتق دیسک: بین هر مهره یک بالشتک صاف و گرد (دیسک بین مهره ای ) قرار دارد که به عنوان ضربه گیر در طول ستون فقرات عمل میکند. خشک شدن و مسطح شدن دیسک های مهره ای ناشی از افزایش سن و ترک خوردن لبه بیروی دیسک ها است که باعث میشود مرکز ژل مانند این دیسک ها از لایه بیرونی ضعیف یا پاره شده خارج شوند. سپس دیسک برآمده روی اعصاب اطراف فشار وارد میکند.

علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟

در مواردی که تنگی کانال نخاعی برای اولین بار ایجاد میشود بیمار هم ممکن است علائم داشته باشد هم نداشته باشد. تنگی کانال نخاعی معمولا به آرامی ایجاد میشود و با گذشت زمان بدتر میشود. اگر چه تنگی کانال نخاعی میتواند در هر نقطه ای از ستون فقرات رخ دهد اما نواحی کمر و گردن بیشتر دچار این مشکل میشوند. علائم این بیماری برای افراد مختلف متفاوت است. این علائم ممکن است ثابت نباشند.

علائم تنگی کانال نخاعی کمر عبارتند از:

• درد در ناحیه کمر: درد در برخی موارد شبیه به یک درد خفیف یا حساسیت یا سوزش است. این درد ممکن است ثابت نباشد.
• سیاتیک: درد سیاتیک دردی است که از لگن شروع میشود. درد سیاتیک تا پایین پا کشیده میشود و معمولا ناشی از دیسک کمر و تنگی کانال نخاع است.
• احساس سنگینی در پاها که ممکن است منجر به گرفتگی در پاها شود.
• بی حسی یا گزگز باسن و پا
• ضعف ساق پا (با بدتر شدن تنگی کانال نخاعی)
• دردی که هنگام ایستادن طولانی مدت، راه رفتن یا حرکت در سراشیبی بدتر میشود
• دردی که هنگام خم شدن، راه رفتن در سربالایی یا نشستن افزایش میابد
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده (در موارد شدید)

علائم تنگی ستون فقرات گردن عبارتند از:

• گردن درد
• بی حسی یا گز گز بازو، دست یا پا: این علائم را می‌توان را در ناحیه تحت فشار عصب ناشی از دیسک گردن احساس کرد.
• ضعف بازو، دست و پا
• مشکلات تعادلی
• از دست دادن عملکرد دست مانند مشکل در نوشتن یا بستن دکمه پیراهن
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده (در موارد شدید)

چه روش هایی برای درمان تنگی کانال نخاعی وجود دارد؟

روش درمان به علت علائم، محل مشکل و شدت علائم شما بستگی دارد. اگر علائم شما خفیف باشند پزشک شما ممکن است ابتدا برخی روش های خود مراقبتی را برای شما توصیه کند. اگر این درمان های موفقیت آمیز نباشند و یا علائم شما بدتر شوند پزشک ممکن است فیزویوتراپی، دارو و در نهایت جراحی را پیشنهاد کند.

درمان های خودمراقبتی عبارتند از:

گرما

گرما معمولا روشی مناسبی برای کاهش درد آرتروز است. گرما جریان خون را افزایش میدهد و باعث شل شدن عضلات و تسکین درد مفاصل میشود. هنگام استفاده از کمرپس های گرم مراقبت باشید دما خیلی بالا نباشد تا دچار سوختگی نشوید.

سرما

اگر کمپرس گرم علائم شما را کاهش نداد از کمپرس های سرد استفاده کنید. معمولا بهتر است کمپرس یخ را ۲۰ دقیقه روی ناحیه اسیب قرار دهید سپس ۲۰ دقیقه به آن ناحیه استراحت دهید. کمپرس سرد تورم، حساسیت و التهاب را کاهش میدهد.

ورزش

قبل از شروع تمرینات ورزشی با پزشکتان صحبت کنید. ورزش برای تسکین درد، تقویت عضلات برای حمایت از ستون فقرات و بهبود انعظاف پذیری و تعادل مفید است.

درما های غیر جراحی عبارتند از:

داروهای خوراکی

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروسکن، آسپرین یا استامینوفن میتوانند به تسکین التهاب و درد ناشی از تنگی کانال نخاعی کمک کنند. حتما درباره مشکلات احتمالی ناشی از مصرف طولانی مدت این دارو ها مانند رفلاکس معده و زخم معده با پزشکتان صحبت کنید. پزشک همچنین ممکن است داروهای دیگری که میتوانند درد را کاهش دهند مانند دارو های ضد تشنج گاباپنتین یا دارو های ضد افسردگی سه حلقه ای مانند آمی تریپتیلین را توصیه کند. احتمالا پزشک برای تسکین موقت درد دارو های مخدری مانند اکسی کدون یا هیدروکودون تجویز کند. با این حال این داروها معمولا در موارد معدود تجویز میشوند چون ممکن است مصرف آنها برای بیمار تبدیل به عادت شود. شل کننده های عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین میتوانند اسپاسم های عضلانی را درمان کنند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست به شما کمک میکند تا یک برنامه تمرینی صحیح برای درمان تعادل، انعطاف پذیری و ثبات ستون فقرات خود داشته باشید. تقویت عضلات پشت و شکم، ستون فقرات را انعطاف پذیرتر میکند. فیزیوتراپیست ها میتوانند به شما آموزش دهند که چگونه راه بروید تا کانال نخاعی شما باز شود. این کار میتواند باعث کاهش فشار روی اعصاب شود.

تزریق استروئید

تزریق کورتیکواستروئید ها در نزدیکی فضایی در ستون فقرات که در آن ریشه های عصبی فشرده میشوند یا قسمت های فرسوده استخوان به هم ساییده میشوند میتواند به کاهش التهاب، درد و تحریک کمک کند. با این حال معمولا فقط امکان انجام چند تزریق معدود وجود دارد (معمولا سه تا چهار تزریق در سال) چون کورتیکواستروئید ها میتوانند استخوان ها و بافت مجاور را در طول زمان ضعیف کنند.

رفع فشار

این روش سرپایی به عنوان کاهش فشار کمر با هدایت تصویر از راه پوست (PILD) هم شناخته میشود. این روش تنگی کانال نخاعی ناشی از ضخیم شدن یک رباط خاص در پشت ستون فقرات را درمان میکند. این کار از طریق یک برش کوچک انجام میشود و نیازی به بیهوشی عمومی و بخیه ندارد. این روش توسط اشعه ایکس که در طول عمل تزریق میشود هدایت میشود. جراح از ابزارهای خاصی برای برداشتن بخشی از رباط ضخیم شده استفاده میکند تا فضای داخل کانال نخاع را ازاد کند و فشار روی ریشه های عصبی را کاهش دهد. برخی مزایای این روش این است که ساختار استخوانی ستون فقرات دست نخورده باقی میماند و اختلال کمی در مکانیک ستون فقرات ایجاد  میشود بنابراین این بیماران به سرعت بهبود می یابند. بیماران معمولا چند ساعت بعد از عمل به خانه بازمیگرند و بلافاصله پس از آن میتوانند شروع به راه رفتن یا فیزیوتراپی کنند. بیمار در مقایسه با قبل از عمل میتواند برای مدت طولانی تری راه برود و بایستد و بی حسی، گزگز و ضعف عضلانی کمتری را تجربه کند.

درمان های جراحی برای تنگی کانال نخاعی چیست؟

روش های جراحی شامل برداشتن بخش هایی از استخوان، توده های استخوانی روی مفاصل فاست یا دیسک هایی است که کانال نخاعی را پر میکنند و اعصاب این ناحیه را تحت فشار قرار میدهند. معمولا در موارد شدید و هنگامی که سایر درمان ها غیر جراحی موفقیت آمیز نیستند بیمار نیاز به جراحی دارد.

جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی میتواند شامل موارد زیر باشد:

• لامینکتومی: در این روش قسمت لامینا استخوان آسیب دیده ستون فقرات برداشته میشود. این کار با ایجاد فضای بیشتر در اطراف اعصاب فشار روی اعصاب را کاهش میدهد. در برخی موارد ممکن است لازم باشد آن استخوان با پیوند استخوان به استخوانهای ستون فقرات مجاور وصل شود.
• لامینوتومی: در این روش تنها بخشی از لامینا برداشته میشود. جراح سوراخی را به اندازه کافی بزرگ میکند تا فشار را در یک نقطه خاص کاهش دهد.
• لامینوپلاستی: این روش فقط برای استخوان های ستون فقرات گردن انجام میشود. جراح با ایجاد لولا روی لامینا فضای داخل کانال نخاعی را افزایش میدهد. ابزار فلزی شکاف باز شده ستون فقرات را به هم وصل میکند.

در بیشتر موارد این عمل ها به کاهش علائم تنگی کانال نخاعی کمک میکند. اما علائم برخی بیماران پس از جراحی ثابت میماند یا بدتر میشود. خطرات جراحی عبارتند از:

• عفونت
• لخته خون در رگ‌های پا
• پارگی غشایی که نخاع را می‌پوشاند.

منبع: https://www.sid.ir