بازنگری “سند تحول بنیادین آموزش و پرورش” با نگاهی سلامت محور

محور تازه‌ترین نشست شورای آینده‌نگاری، نظریه‌پردازی و رصد کلان سلامت فرهنگستان؛ بازنگری “سند تحول بنیادین آموزش و پرورش” با نگاهی سلامت محور بود.

به‌ گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل، شورای آینده‌نگاری، نظریه پردازی و رصد کلان سلامت که به موضوعات مهم و کلان نظام سلامت می‌پردازد، صد و سی و دومین نشست خود را در روز ۲۵ مردادماه به موضوع ” بررسی نقش آموزش و پرورش در ارتقاء سلامت” اختصاص داد.

 در این نشست که با حضور دکتر سید حسن امامی رضوی؛ دبیر فرهنگستان علوم پزشکی، دکتر محمد علی محققی معاون علمی  فرهنگستان علوم پزشکی و دکتر علی اکبر صالحی معاون پژوهشی فرهنگستان علوم و نیز نمایندگانی از آموزش و پرورش برگزار شد بر موضوع مهم تاثیر فرهنگ‌سازی از دوران کودکی در ارتقاء سلامت جامعه تاکید شد.

در ابتدای این نشست دکتر محمدعلی محققی معاون علمی فرهنگستان گزارشی از نشست‌های برگزار شده از کارگروه فرهنگ و فرهنگ‌سازی ارائه کرد و فرهنگ را نظام‌ واژه‌هایی از عقاید  و باورهای اساسی دانست که ارزش‌ها را شکل می‌دهند. معاون علمی فرهنگستان موضوع سلامت و سلامت محوری در آموزش و پرورش را بسیار اساسی خواند و عنوان داشت: باید این مهم در تمام متون آموزش و پرورش بازنمایی شود. دکتر محققی افزود: در بند یک سیاست‌های کلی سلامت به موضوع مهم ” فرهنگ” اشاره شده است و در مصداق آموزش و پرورش، تحقق مفاهیم کلی سلامت با استفاده از این ظرفیت عظیم تحقق می‌یابد و وزارت بهداشت نیز باید نظارت‌ داشته باشد و این مفاهیم در سیاست‌های کلی علم و فناوری و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز آمده است.

دکتر محققی خاطر نشان کرد: مهم‌ترین روش تحقق ارتقاء سلامت در آموزش و پرورش طرح موضوع در سند آموزش و پرورش است که تا حدودی مطرح شده است اما این کافی نیست و باید به این رکن اساسی یعنی سلامت همه‌جانبه که مجموعه دانش‌آموزان و سایر اصحاب آموزش و پرورش  است توجه بیشتری داشته باشد. معاون علمی فرهنگستان به اهمیت درک درست داشتن از مفهوم فرهنگ و فرهنگ‌سازی سلامت اشاره داشت و گفت: فرهنگستان علوم پزشکی در این حوزه می‌تواند نقش مشورتی داشته باشد و پیشنهاداتی را نیز ارائه نماید.

در ادامه دکتر محمد حسین تقدیسی عضو گروه ارتقاء سلامت فرهنگستان نیز با اشاره به اهمیت موضوع ارتقاء سلامت در جامعه به‌ویژه از دوران کودکی اظهار داشت: در اروپا در سال ۲۰۲۲ با توجه به اهمیت این موضوع، برنامه‌های مدّونی را طراحی کردند که نشان می‌دهد فرهنگ‌سازی در مدرسه بسیار حائز اهمیت است و روزبه‌روز باید این مهم را توسعه بخشید. دکتر تقدیسی نقش جامعه و فرد را به یک میزان در بحث فرهنگ‌‌سازی موثر خواند و فرهنگ جامعه را حاصل تعامل بین افراد و گروه‌ها دانست. دکتر تقدیسی به طرحی با عنوان ” آموزش صلح و توانمندسازی دانش‌آموزان مقطع ابتدایی در میانجی‌گری‌های همسالان در راستای سلامت اجتماعی” اشاره کرد که بازتاب موفقی در مدارس داشته است. دکتر تقدیسی تاکید کرد: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در حال بازنگری است و فرهنگستان علوم پزشکی کشور باید در این بازنگری نقش مهم مشورتی خود را ایفا کند و این سند باید رویکرد سلامت محور داشته باشد.

همچنین در این نشست دکتر محمد رضا واعظ مهدوی عضو شورای آینده نگاری، نظریه پردازی و رصد کلان سلامت، گزارشی از وضعیت کیفیت و برابری آموزش در کشور منتشر کرد که تحلیل‌های آن نشان از وضعیت نامطلوب آموزش خصوصاً در برخی از استان‌های کشور داشت. دکتر واعظ مهدوی به علل و عوامل ایجاد کننده کاهش کیفیت آموزش در کشور اشاره کرد و یکی از علل را پایین بودن دستمزد در آموزش و پرورش خواند و گفت:  با کم ارزش دانستن کارانسان، انگیزه‌های فردی نیز کاهش خواهد یافت و این یک امر طبیعی است و اگر فردی با علاقه نیز وارد حرفه اش شود بعد از مدتی قطعاً تاثیرات منفی عدم توجه حاکمان وی را سرخورده خواهد کرد. وی گفت: موضوع سلطه و حاکمیت در دولت‌های مختلف نیز وجود داشته است و حاکمان باید اصالت را کار انسان قرار دهند و برای آن ارزش قائل شوند.

دکتر منصور فاتحی عضو شورای آینده‌نگاری فرهنگستان علوم پزشکی در این نشست؛ رویکرد آموزش‌های بهداشت  با روش کودک به کودک را مطرح کرد که یادگیری مفاهیم سلامت توسط کودکان نه از طریق معلم بلکه در بستر بازی‌های دنیای کودکان اتفاق افتد و معلم در بستر مشارکت؛ به جای تدریس، تسهیل‌گر مفاهیم باشد و در این رویکرد موضوع انطباق آن با ساختار آموزش و پرورش کشور بسیار مهم است.

وی به یادگیری فعال در بستر زندگی اشاره کرد و گفت: این پروژه در پنج استان  کشور به‌صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت و مجموعه رویکردهای کمی و کیفی آن بررسی و خروجی آن سند “اهداف آموزش بهداشت به دانش آموزان” است که به تائید وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش رسیده است و بیش از دوسال اجرا شده که می‌توان در این برهه از زمان نیز از آن استفاده کرد.

سپس دکتر مجید خدام سرپرست معاونت تربیت کودک و توانمندسازی با اشاره به اینکه از سال ۹۹ تمام مسائل مرتبط با کودکان زیر هفت سال طبق مصوبه مجلس به سازمان ملی تعلیم و تربیت سپرده شده است، گفت: فرهنگستان علوم پزشکی می‌تواند در حوزه نظریه‌پردازی به ما مشورت‌های لازم را ارائه نماید. وی به مدلی که در کشور هند پیاده شده است اشاره کرد و گفت: هند با توجه به جمعیت و کمبود امکانات آموزشی “تعلیم و تربیت” را جایگزین “آموزش و پرورش” کرد  که تجربه بسیار موفقی بود چراکه یک نگاه یکپارچه به موضوع تربیت منابع انسانی داشتند و ما نیز امیدواریم با همکاری و مشورت فرهنگستان علوم پزشکی کشور بتوانیم با هم‌فکری و آینده‌پژوهی موضوع حاکمیت یکپارچه را در دولت جدید بیش از پیش نمایان سازیم.

در ادامه نشست؛ دکترالهه محمدی نماینده شورای عالی آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: بروزرسانی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از اسفند ماه سال ۹۹ آغاز و ماه گذشته به پایان رسید. وی ادامه داد: پشتوانه سند تحول بنیادین شش ساحت است که در مبانی نظری تحول بنیادین، ما قائل به تربیت تمام ساحتی هستیم و این شش ساحت شامل ساحت علمی فناورانه، هنری – زیبایی شناختی، اقتصادی- حرفه‌ای، سیاسی- اجتماعی، اعتقادی -اخلاقی و ساحت زیستی بدنی است که مباحث ارزشمند این نشست در ساحت اخیرالذکر می‌گنجد.

وی تاکید کرد: با توجه به پدیده‌های نوظهور جامعه کنونی و زیست بوم جدید فضای مجازی که برای دانش آموزان ایجاد شده است، اولویت بحث سلامت و بهداشت روان و جسم دانش‌آموزان جای خودش را باز کرده و در دستورکار فوری ما قرار گرفته و اهم مطالب در سند بازبینی و جانمایی شده است و به سلامت همه‌جانبه، ارتقا فرهنگ و سواد سلامت و کلید واژه‌های مرتبط  توجه شده است و در مرحله عملیاتی در برنامه آموزش و پرورش گنجانده خواهد شد.

دکتر علی اکبرصالحی معاون پژوهشی فرهنگستان علوم نیز در این نشست  با اشاره به موضوع مهم عدالت در حوزه آموزش گفت: دراوایل انقلاب این موضوع بسیار موردتوجه بود اما متاسفانه  اکنون در این حوزه ما عقب نشینی کرده‌ایم. دکتر صالحی با مهم دانستن نقش معلمان گفت: باید دانشگاه فرهنگیان مورد بررسی قرار گیرد و مشکلاتی که در این دانشگاه است حل شود. وی به تجربه موفق کشورهای دیگر در این زمینه اشاره کرد و گفت: ما نیز می‌توانیم برای فارغ التحصیلان دانشگاه‌های معتبر در رشته‌های مختلف کشور یک دوره آموزش تکمیلی بگذاریم و سپس وارد کار معلمی شوند. دکتر صالحی ساختار سازمانی مدرسه را بسیار مهم دانست و گفت: مدرسه باید از لحاظ ساختمانی استاندارد باشد و اصول بهداشتی نیز رعایت شده باشد.

در پایان معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی  موضوع فرهنگ‌سازی را بسیار حائز اهمیت خواند و گفت: موضوع فرهنگ و فرهنگ‌سازی نه تنها در آستانه دولت چهاردهم بلکه از چندین سال قبل جزء اولویت‌های  چهار فرهنگستان‌ بوده است و به‌عنوان مثال کارگروه هنجارهای فرهنگی کارگروهی است که سالهاست بین چهار فرهنگستان به‌صورت مشترک فعالیت می‌کند و اولین موضوع اولویت‌دار آن فرهنگ‌سازی آموزش و پرورش بوده که محصول آن کتاب “آموزش و پرورش آینده” بود و بخش سلامت آن  بر عهده فرهنگستان علوم پزشکی نهاده شد. دکتر محققی به موضوع اولویت دار بعدی اشاره کرد و گفت: آموزش عالی بحثی است که در دستور کار ما قرار دارد و نشست‌های کارشناسی آن برگزار و نتایج ارائه خواهد شد.

در پایان اعضای شورا و نمایندگانی که از آموزش و پرورش حضور داشتند به بحث و بررسی موضوعات پرداختند و قرار شد نتایج جلسه در قالب تک نگاشت و مستند حمایت طلبی به مراجع ذی‌ربط جهت اقدامات اجرایی در جهت رسیدن به الگوی “مدرسه ای سالم با اصول سلامت محور” ارائه شود.