سخنرانی در وبینار فن آوری اطلاعات و خطاهای پزشکی

خلاصه ای از سخنرانی دکترخلیل علی محمدزاده

فناوری اطلاعات سلامت یا Health Information Technology یا (HIT) عبارت است از کاربرد اطلاعات پردازشی؛ شامل هم سخت‌افزار و هم نرم‌افزار کامپیوتر است که با ذخیره‌سازی، بازیابی، به اشتراک گذاری و استفاده از اطلاعات مراقبت سلامت، داده و دانش برای ارتباطات و تصمیم‌گیری، سروکار دارد. تکنولوژی یک مفهوم گسترده است که با کاربرد گونه‌ها و دانش ابزارها، صنایع دستی ‍و چگونگی اثرگذاری آن بر توانایی آنها در کنترل و سازگاری با محیطشان، مرتبط است. به هر حال، ارائه یک تعریف دقیق از آن، دشوار است.

کاهش خطای پزشکی می تواند از آثار ارزشمند بهره گیری از فناوری اطلاعات در عرصه سلامت است که نمی توان آن را نادیده گرفت. ارتقای سامانه های فناوری اطلاعات، خطاهای پزشکی را به طور کامل از بین نخواهد برد. اما به میزان قابل توجهی باعث کاهش این خطاها می شود و عدم تمایل پزشکان بیمارستان ها در استفاده بیشتر از فناوری اطلاعات، بی شک باعث مرگ افراد زیادی خواهد شد. تعریف جدید یونسکو از باسوادی ایجاب می کند؛ همه افراد به ویژه متخصصان توانایی ایجاد تغییر پایدار و مثبت را در خود و محیط داشته باشند. البته امکان شناسایی خطاهای پزشکی جدیدی که ناشی از کاربرد این نوع فناوری ها هست، نیز محتمل است. در حال حاضر حریم خصوصی اطلاعات سلامت(HIP) و امنیت آن یک دغدغه بزرگ برای بیماران و ارائه دهندگان می‌باشد.

در خاتمه یادآوری چند نکته ضروری است؛

– استفاده از فناوری اطلاعات نیازمند شرایطی مانند بافت جمعیت و سیاست حاضر در بیمارستان و توانایی مردم و کادر درمان است و مسلماً باید قبل از آن به کادر درمان و مردم آموزش کافی داده شود و مزایا استفاده از این سیستم برای پزشکان و پرستاران شرح داده شود تا بهتر بتوان از آنها استفاده کرد.

– استفاده از تجربیات سایر کشورها در عرصه پزشکی و توجه به پیش نیازهای فنی و حقوقی و آگاه سازی جامعه در جهت اجرایی نمودن کارکردهای فناوری اطلاعات در مراکز بهداشتی و درمانی ایران امری کاملا ضروری است.

– خطاهای پزشکی، امری اجتناب ناپذیر و در عین حال بسیار شایع در نظام سلامت است. بیشترین فایده پس از وقوع هر خطای پزشکی، وقتی عاید نظام سلامت می گردد که برنامه ای مدون و سازوکاری سیستماتیک جهت بررسی و آنالیز نحوه وقوع خطاهای پزشکی وجود داشته باشد و از  خطاهای به وقوع پیوسته، به عنوان موقعیتی جهت اصلاح نظام سلامت و پیشگیری از تکرار مکرر آن در دفعات بعد استفاده شود. 

– سیستم هوشمند ثبت دستورات پزشکی رویکردی مناسب برای دسترسی بهنگام به اطلاعات بیمار و دارو در زمان تجویز و کاهش خطاهای دارویی است. برای طراحی این سیستم در ایران توجه به فراهم کردن قابلیت هایی چون آگاه کردن پزشکان از سوابق دارویی بیمار، ثبت الزامی اطلاعات، یادآوری و هشداردهی موارد مهم و تاثیرگذار بر درمان، سیستم پشتیبان تصمیم، ارتباط با سایر سیستم های اطلاعاتی، ارایه اطلاعات آموزشی در مورد داروها، به کارگیری تکنولوژی اینترنت و طراحی پروتکل های درمانی و راهنماهای بالینی گوناگون از اهمیت زیادی برخوردار است.