راهنمای انتخاب مجله علمی مناسب

بسیاری از پژوهشگران در انتخاب مجله به خصوص مجلات ISI و اسکوپوس برخی ملاحضات را در نظر می‌گیرند. ما در اینجا مهم‌ترین فاکتورهایی که باید در انتخاب مجله علمی مناسب برای چاپ مقاله در نظر بگیرید را به صورت مدون به شما معرفی خواهیم کرد. عوامل مهم‌تر مانند نرخ پذیرش و زمان داوری را بررسی خواهیم کرد و عواملی که اهمیت کمتری دارند را نیز برخواهیم شمرد. با نیتیو پیپر همراه باشید.

فاکتورهای مهم در انتخاب مجله علمی مناسب برای چاپ مقاله

۱- کیفت مجله

بدون تردید مهم‌ترین فاکتور در انتخاب مجله علمی مناسب برای چاپ مقاله کیفیت مجله است. برای تعیین کیفیت مجله راه‌های مختلفی وجود دارد. بهترین و ساده‌ترین روش این است که ببینید آیا مجله در پایگاه‌های معتبری مانند ISI یا تامسون رویترز و همچنین پایگاه اسکوپوس نمایه می‌شود یا خیر. همچنین نمایه شدن مجله در پایگاه‌های معتبر دیگری مانند ساینس دایرکت، اسپرینگر، جان وایلی، پاب مد و برخی دیگر از پایگاه‌های معتبر نشان دهنده اعتبار مجله است.

مجلاتی که در لیست مجلات ISI یا تامسون رویترز قرار دارند شاخصی به نام ضریب تاثیر یا Impact factor دریافت می‌کنند که بالاتر بودن این ضریب برای هر مجله به معنی کیفیت بالاتر مجله است. البته در بررسی ضریب تاثیر باید به رشته مربوطه دقت شود چرا که ممکن است بالاترین ضریب تاثیر برای مجلات یک رشته ۲ باشد درحالی که برخی دیگر از رشته‌ها دارای مجلاتی هستند که ضریب تاثیرهای بالاتر از ۲۰ دارند.

مجلات اسکوپوس نیز براساس شاخصی خاص در چهار دسته از Q1 تا Q4 قرار می‌گیرند که مجلات دارای بالاترین کیفیت در دسته نخست یعنی Q1 قرار می‌گیرند. بنابراین در انتخاب مجله می‌توانید با استفاده از چنین شاخص‌هایی مجلاتی که دارای اعتبار بالاتری هستند را شناسایی نمایید. البته باید کیفیت مقاله خود را نیز در نظر گرفته و پس از آن اقدام به انتخاب مجله نمایید. اگر مقاله شما کیفیت پایینی دارد احتمال اینکه در یک مجله با ضریب تاثیر بالا به چاپ برسد کم است.

۲- حوزه موضوعی مجله

هر مجله در بخش معرفی خود، حوزه موضوعی که در آن‌ها مقاله پذیرش می‌کند را تشریح می‌کند. برخی مجلات دارای حوزه موضوعی وسیع هستند و بیشتر مقالات مربوط به یک رشته علمی را چاپ می‌کنند. از سوی دیگر مجلاتی نیز هستند که تنها در یک زمینه بسیار تخصصی مقاله می‌پذیرند. به مثال‌های زیر توجه کنید:

مجلات با حوزه موضوعی گسترده:

• Journal of Management
• Psychological Science
• Engineering Journal
• Journal of Arts and Humanities

مجلات با حوزه موضوعی محدود و تخصصی

• Journal of Autism and Developmental Disorders
• Bioprocess and Biosystems Engineering
• Clinical & Experimental Metastasis

ویژگی مشترک مجلات دسته اول این است که دارای حوزه موضوعی گسترده‌ای هستند. برای مثال شما تقریباً هر مقاله‌ای در حوزه روانشناسی را می‌توانید به مجله Psychological Science ارسال کنید.

اما مجلات دسته دوم بسیار تخصصی هستند و باید مقالاتی که صرفاً در آن حوزه موضوعی هستند برای مجله ارسال شوند. برای مثال مجله Journal of Autism and Developmental Disorders در حوزه اتیسم و سایر اختلالات رشدی است و نمی‌توان مقاله مرتبط با افسردگی بزرگسالان را در آن چاپ کرد. یا مجله Clinical & Experimental Metastasis که در حوزه سرطان می‌باشد و بنابراین سایر مقالات پزشکی را نمی‌توان برای آن ارسال کرد.

به صورت کلی می‌توان گفت که مجلاتی که در یک حوزه موضوعی تخصصی هستند نرخ پذیرش بالاتری دارند چرا که مقالات کمتری نسبت به مجلات عمومی‌تر برای آن‌ها ارسال می‌شود. از سوی دیگر از آنجا که داوران چنین مجلاتی در حوزه مربوطه دارای تخصص هستند باید دقت بیشتری در نگارش مقاله و انتخاب اصطلاحات داشته باشید.

+بیشتر بخوانید: ۱۲ نکته برای کاهش تعداد واژه‌ها در مقالات آکادمیک

۳- نرخ پذیرش مقاله

مقالات از نظر نرخ پذیرش مقالات با یکدیگر تفاوت دارند. برخی از مجلات نرخ پذیرشی در حدود ۵۰ درصد دارند. اگر شما مقاله‌ای برای این مجله ارسال نمایید به احتمال ۵۰ درصد مقاله شما مورد پذیرش قرار خواهد گرفت. در برخی دیگر از مجلات نرخ پذیرش تا ۵ درصد هم می‌رسد که به معنی این است که احتمال پذیرش مقاله شما در آن بسیار کم است.

عوامل بسیاری بر نرخ پذیرش مقاله تاثیر گذار هستند. مجلاتی که هزینه بالایی دریافت می‌کنند (برای مثال ۲۰۰۰ دلار یا بیشتر) تعداد مقالات کمتری دریافت می‌کنند و به همین دلیل بیشتر احتمال دارد که مقاله‌ای در آن‌ها مورد پذیرش قرار گیرد. از سوی دیگر مجلات رایگان مقالات بیشتری دریافت می‌کنند که می‌تواند بر احتمال پذیرش مقاله اثرگذار باشد.

میزان تخصصی بون مجله نیز عاملی مهم در پذیرش مقالات است. همانگونه که در مورد اول نیز گفته شد، مجلات تخصصی مقالات کمتری نسبت به مجلات عمومی‌تر دریافت می‌کنند و به همین دلیل نیز احتمال پذیرش مقاله در آن‌ها کمتر است.

تعداد شماره‌های یک مجله در طول سال نیز می‌توان بر میزان پذیرش مقالات اثرگذار باشد. برخی از مجلات ۲ یا ۴ شماره در سال چاپ می‌کنند درحالی که برخی دیگر از مجلات ممکن است ۶ یا حتی ۱۲ شماره در یک سال چاپ کنند. مجلاتی را می‌توان یافت که در هر هفته یک شماره را به چاپ می‌رسانند که نشان دهنده احتمال پذیرش بالاتر آن مجله است.

در تصویر بالا که از سایت Elsevier Journal Finder گرفته شده است درصد پذیرش سه مجله در حوزه سرطان آمده است که برای مجله نخست ۳۹ درصد، برای مجله دوم ۳۰ درصد و برای مجله سوم ۱۹ درصد می‌باشد. مهم‌ترین نکته این تصویر این است که با افزایش میزان ضریب تاثیر مجله احتمال پذیرش کاهش یافته است که نشانگر دقت بیشتر مجلات با کیفیت بالاتر در پذیرش مقالات است.

برای اطلاع از احتمال و درصد پذیرش مقاله خود در یک مجله چند روش وجود دارد. روش نخست مراجعه به سایت هر مجله است. برخی از مجلات نرخ پذیرش مقاله را در سایت خود درج می‌کنند. راهکار دوم استفاده از سایت‌های ژورنال فایندر مانند Elsevier Journal Finder یا Springer Journal Suggester است که با وارد کردن عنوان و چکیده مقالات خود می‌توانید مجلات مرتبط را ببینید و درصد پذیرش مقالات هر مجله را مشاهده نمایید.

۴- زمان پذیرش مقالات یا سرعت داوری

عامل دیگری که نقشی تعیین کننده در انتخاب مجله علمی مناسب برای چاپ مقاله دارد زمان پروسه داوری هر مجله است. در برخی مجلات ممکن است فرایند داوری و پذیرش مقاله شما تا حتی ۱ الی ۲ سال طول بکشد درحالی که برخی دیگر از مجلات در زمان کوتاه‌تری پاسخ نویسندگان را می‌دهند.

تصویر بالا از سایت Springer Journal Suggester برداشته شده است. این سایت بنابر موضوع مقاله و چکیده شما مجلاتی را معرفی می‎‌کند. همانگونه که مشاهده می‌شود متوسط زمانی که طول می‌کشد تا مجله اولین تصمیم خود را در ارتباط با مقاله مورد نظر به پژوهشگران ارسال نماید در این تصویر آمده است. مجله نخست به طول متوسط ۴۵ روز پس از سابمیت مقاله نتیجه اولیه را به پژوهشگران اعلام می‌کند درحالی که این زمان برای مجله دوم ۱۲۰ روز و برای مجله سوم ۷۳ روز است. شما می‌توانید با استفاده از ابزارهایی که در مورد قبلی گفته شد، از زمان تقریبی پاسخ دهی مجلات اطلاع پیدا کنید و مجلاتی را انتخاب نمایید که سرعت داوری بالاتری دارند.

۵- هزینه دریافتی توسط مجله

پرداخت هزینه یا عدم پرداخت آن یکی از مهم‌ترین عوامل برای انتخاب مجله علمی مناسب برای چاپ مقاله به خصوص برای دانشجویان است. هم اکنون مجلاتی وجود دارد که بیش از ۳۰۰۰ دلار و بالاتر را برای چاپ مقاله از پژوهشگران دریافت می‌کنند و از سوی دیگر برخی مجلات رایگان هستند. برای اینکه بدانید چرا برخی مجلات چنین هزینه‌هایی را دریافت می‌کنند و برخی مجلات رایگان هستند باید با مفهوم اوپن اکسس (open access) و کلوز اکسس (close access) در مجلات آشنا شوید.

مجلات اوپن اکسس یا با دسترسی رایگان به مجلاتی گفته می‌شود که مقالات چاپ شده را به رایگان بر روی وبسایت خود منتشر می‌کنند و خوانندگان هزینه‌ای بابت استفاده از مقاله نمی‌پردازند. اینگونه مجلات عمدتاً هزینه‌های خود از قبیل هزینه چاپ، هزینه داوران و کادر فنی مجله خود را از پژوهشگری که برای مجله مقاله ارسال می‌کند دریافت می‌کنند. از سوی دیگر مجلات کلوز اکسس یا با دسترسی محدود، مقالات خود را به فروش می‌رسانند و هزینه‌های جاری مجله را از خوانندگان دریافت می‌کنند نه از پژوهشگران.

البته برخی استثناها نیز در این زمینه وجود دارد و ممکن است یک مجله اوپن اکسس هیچ هزینه‌ای از پژوهشگران دریافت نکند و مقاله را نیز به رایگان منتشر کند. این گونه مجلات اوپن اکسس به دانشگاه‌ها و مراکز بزرگ علمی وابسته هستند و هزینه‌های آن‌ها توسط موسسه مادر تامین می‌شود.

نتیجه‌گیری برای انتخاب مجله علمی مناسب برای چاپ مقاله

شما می‌توانید با توجه به پنج نکته اساسی و مهم که در بالا گفته شد برای انتخاب مجله علمی مناسب برای چاپ مقاله اقدام نمایید. توجه کنید که عوامل جزئی دیگری نیز به غیر از موارد گفته شده در بالا وجود دارد مانند زبان مجله، کشوری که مجله در آن چاپ می‌شود و لیست داوران مجله. این عوامل نیز در انتخاب مجله اهمیت دارند اما پنج عامل گفته شده تاثیرگذارتر و مهم‌تر هستند. همچنین می‌توانید از مشاوره‌های موسسه نیتیو پیپر در زمینه پذیرش مقاله که شامل معرفی ژورنال مناسب نیز می‌باشد استفاده نمایید.