ضعف و بی حالی می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، کم خونی، عفونت، بیماری های مزمن و استرس باشد. تزریق سرم به عنوان راه حلی سریع و موثر برای رفع این علائم عمل می کند. در این مقاله با بهترین سرم های تقویتی بدن آشنا می شوید. سرم های قندی، نمکی، قندی-نمکی، رینگر لاکتات، آمینو اسید و کربوهیدراتی را خواهید شناخت.
بهترین سرم تقویتی بدن
| نوع سرم | ترکیبات اصلی | کاربردهای اصلی | موارد منع مصرف |
|---|---|---|---|
| دکستروز (قندی) | آب مقطر، دکستروز | درمان افت قند خون، تامین انرژی | دیابت کنترل نشده، نارسایی کلیه، ادم مغزی، خونریزی مغزی |
| نرمال سالین (نمکی) | آب مقطر، سدیم کلرید | جبران کم آبی، تعادل الکترولیتها | احتباس مایعات، نارسایی قلبی، فشار خون بالا، نارسایی کلیه |
| رینگر لاکتات | آب مقطر، سدیم لاکتات، سدیم کلرید، پتاسیم کلرید، کلسیم کلرید | جبران کم آبی، تعادل اسید و باز، شوک سپتیک | احتباس مایعات، نارسایی قلبی، فشار خون بالا، نارسایی کلیه |
| قندی-نمکی (یک سوم دو سوم) | آب مقطر، سدیم کلرید، دکستروز | تامین کالری و انرژی، درمان مسمومیتها | احتباس مایعات |
| آمینواسید | اسیدهای آمینه ضروری و غیر ضروری، الکترولیتها | تامین پروتئین و کالری، بهبود زخمها | نارسایی کلیه، بیماری کبدی |
| کربوهیدراتی | آمینو اسیدها | تامین نیازهای غذایی | کما دیابتی |
انواع مختلفی از سرم ها وجود دارند که به عنوان سرم تقویتی در شرایطی مانند ضعف، بی حالی و سرماخوردگی تزریق شده و به بهبود بیمار کمک می کنند. بهترین سرم تقویتی بدن با توجه به شرایط بیمار توسط پزشک تجویز می شود. سرم تقویتی تجویز شده برای هر فرد ممکن است با توجه به شرایط بیماری, علائم، سن فرد و نیاز های فردی او متفاوت باشد. رایج ترین سرم های تقویتی که برای رفع ضعف و بی حالی استفاده می شوند، عبارتند از:
۱- سرم تقویتی قندی (دکستروز)
اولین موردی که به عنوان بهترین سرم تقویتی برای بی حالی شناخته می شود، سرم دکستروز است. این سرم حاوی قند دکستروز است و منبع انرژی برای بدن می باشد. سرم دکستروز برای افرادی که دچار افت قند خون (هیپوگلیسمی) هستند، مانند افراد مبتلا به دیابت استفاده می شود. همچنین برای تامین انرژی برای بیمارانی که قادر به خوردن یا نوشیدن نیستند، استفاده می شود.
ترکیبات: آب مقطر، دکستروز(قند)
موارد استفاده:
- درمان افت قند خون (هیپوگلیسمی)
- تامین انرژی برای بیمارانی که قادر به خوردن یا نوشیدن نیستند
- کمک به دفع سموم از بدن
موارد منع مصرف:
- دیابت کنترل نشده
- نارسایی کلیه
- ادم مغزی
- خونریزی مغزی
۲- سرم تقویتی نمکی (نرمال سالین)
این سرم حاوی آب نمک استریل است و برای جبران کم آبی بدن و الکترولیت ها استفاده می شود. کم آبی بدن منجر به ضعف، خستگی، سرگیجه و حال تهوع می شود. سرم نرمال سالین به عنوان بهترین سرم تقویتی برای بی حالی می تواند به سرعت سطح مایعات و الکترولیت های بدن را به حد تعادل بازگرداند و به رفع این علائم کمک کند.
ترکیبات: آب مقطر، سدیم کلرید
موارد استفاده:
- جبران کم آبی بدن ناشی از اسهال و استفراغ، تعریق زیاد و سوختگی
- رقیق کردن داروها برای تزریق وریدی
- شستشوی زخم ها و مجاری ادراری
موارد منع مصرف:
- احتباس مایعات در بدن
- نارسایی قلبی
- فشار خون بالا
- نارسایی کلیه
۳- سرم رینگر لاکتات
این سرم خانگی برای تقویت بدن مشابه سرم نرمال سالین است، اما علاوه بر آب و نمک، حاوی لاکتات نیز می باشد. لاکتات به بدن کمک می کند تا اسید اضافی را از بین برده و تعادل pH را حفظ کند. سرم رینگر لاکتات برای افرادی که دچار اسیدوز (افزایش اسید در خون) هستند، مانند افراد مبتلا به اسهال یا استفراغ شدید، مفید است.
Ringer’s lactate is largely used in aggressive volume resuscitation from blood loss or burn injuries; however, Ringer’s lactate is a great fluid for aggressive fluid replacement in many clinical situations, including sepsis and acute pancreatitis
ترکیبات: آب مقطر، سدیم لاکتات، سدیم کلرید، پتاسیم کلرید، کلسیم کلرید
موارد استفاده:
- جبران کم آبی بدن و الکترولیت ها ناشی از اسهال، استفراغ، تعریق زیاد یا سوختگی
- اسیدوز لاکتیک
- شوک سپتیک
موارد منع مصرف:
- احتباس مایعات در بدن
- نارسایی قلبی
- فشار خون بالا
- نارسایی کلیه
۴- سرم تقویتی قندی-نمکی
این سرم به سرم یک سوم دو سوم نیز معروف است. یک سوم ترکیبات آن شامل سرم نمکی و دو سوم ترکیبات آن شامل سرم قندی می باشد.
ترکیبات: آب مقطر، سدیم کلراید، دکستروز
موارد استفاده:
- تأمین کالری و انرژی
- کاهش علائم و درمان مسمومیت ها
- جبران کم آبی ناشی از اسهال و استفراغ
- تأمین الکترولیت های بدن
موارد منع مصرف:
- احتباس مایعات در بدن
۵- سرم تقویتی آمینواسید:
این نوع سرم برای تامین پروتئین و کالری برای بیمارانی که قادر به خوردن یا نوشیدن نیستند استفاده می شود.
ترکیبات: اسیدهای آمینه ضروری و غیر ضروری، الکترولیت ها
موارد استفاده:
- تامین پروتئین و کالری برای بیماران
- کمک به بهبودی زخم ها
- تقویت سیستم ایمنی بدن
موارد منع مصرف:
- نارسایی کلیه
- بیماری کبدی
۶- سرم کربوهیدراتی
کربوهیدرات ها تامین کننده ی کالری هستد این سرم تامین کننده نیاز غذایی می باشد. ترکیبات این سرم به سرعت متابولیزه شده و منبع کالری و مایعات در بیمارانی که قادر به خوردن و نوشیدن نیستند، می باشد.
ترکیبات: آمینو اسید ها
موارد مصرف:
- تامین نیاز های غذایی
موارد منع مصرف:
- کمای دیابتی
نکات مهم هنگام تزریق سرم های تقویتی بدن
| نکات مهم تزریق سرم تقویتی | توضیح |
|---|---|
| تجویز توسط پزشک | سرم باید طبق نظر پزشک و با توجه به شرایط بیمار تجویز شود. |
| بررسی سابقه پزشکی | سابقه حساسیت، داروهای مصرفی و بیماریهای زمینهای باید بررسی شوند. |
| تزریق توسط فرد متخصص | تزریق سرم باید توسط پرستار یا پزشک ماهر انجام شود. |
| جایگزین رژیم غذایی نیست | سرم تقویتی درمان دائمی نیست و نباید جای تغذیه سالم را بگیرد. |
| بررسی شرایط خاص مانند بارداری | در بارداری یا شیردهی، مشورت با پزشک قبل از تزریق الزامی است. |
| انجام در منزل توسط مراکز معتبر | استفاده از خدمات درمان در منزل باعث صرفهجویی در زمان و کاهش ریسک عفونت میشود. |
• هر نوع سرم و آمپول تقویتی باید توسط پزشک تجویز و توسط پزشک یا پرستار تزریق شود. بهترین سرم تقویتی بدن با توجه به شرایط و نیاز های بدن شما توسط پزشک قابل تشخیص است.
• قبل از تزریق هر نوع سرم تقویتی و آمپول، سابقه پزشکی بیمار و داروهای مصرفی و سابقه ی حساسیت را به پزشک یا پرستار اطلاع دهید.
• سرم های تقویتی در طولانی مدت نمی توانند جایگزینی برای یک رژیم غذایی سالم و متعادل باشند. اگر به صورت مداوم دچار علائم ضعف و بی حالی می شوید
• برای تشخیص و درمان کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، حتما به پزشک مراجعه کنید.
• در صورت بارداری یا شیردهی، قبل از مصرف هر نوع دارو با پزشک مشورت کنید.
سوالات متداول
۱- بهترین سرم تقویتی برای سرماخوردگی چیست؟
سرم تقویتی قندی، سرم تقویتی نمکی و سرم تقویتی قندی-نمکی از انواع رایج سرم تقویتی برای سرماخوردگی هستند.
۲- آیا تزریق سرم تقویتی میتواند جایگزین مصرف مکملها و تغذیه سالم شود؟
خیر. تزریق سرم تقویتی تنها یک راهحل موقت و فوری برای رفع ضعف یا بیحالی شدید است. برای درمان ریشهای کمبود ویتامینها و مواد معدنی، باید تحت نظر پزشک، رژیم غذایی سالم یا مکملهای مناسب دریافت شود.
۳- آیا میتوان سرم تقویتی را بدون نسخه پزشک در منزل تزریق کرد؟
خیر. سرم تقویتی حتما باید با تشخیص پزشک و با در نظر گرفتن شرایط جسمی بیمار تجویز شود. تزریق آن نیز باید توسط پزشک یا پرستار انجام شود تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری گردد.
سایت تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی | HCSM