مدیریت تعارض منافع

تعریف تعارض منافع

تعارض منافع دوراهی انتخاب بین منافع شخصی(مالی، احساسی خانوادگی، قبیله ای، صنفی و…) و عمومی(اجتماعی و سازمانی) می باشد. تعارض منافع به نوعی تضاد منافع  و تزاحم منافع نیز می باشد.

مصادیق تعارض منافع

در اینجا لازم است جهت فهم بهتر مصادیق تعرض منافع را بیان نماییم:

تعارض منافع در ورزش

فرض کنید شما مربی تیم باشگاهی در شهر «الف» باشید. زمانی که شما به تیم ملی دعوت می شوید معمولاً افراد را از تیم خود و یا شهر خود انتخاب می کنید.

تعارض منافع در ارتباطات خویشاوندی

شما مسئول منابع انسانی و استخدام در شرکت هستید و یکی از اعضای خانواده و یا دوستان به شما پیشنهاد استخدام در شرکت را ارئه می نماید.

تعارض منافع در سازمان

مسئول خرید شرکت هستید و برای خرید متریال مورد نیاز بدون اطلاع شرکت از تامین کنندگان سوبسید دریافت می کنید.

تعارض منافع در پزشکی

اگر شما پزشک باشید وظیفه شما درمان بیمار خواهد بود ولی پول و نفع شما در مراجعه دوباره وی به مطب شما است. با این حال می توان گفت تعارض منافع آفتی جدی بر نظام سلامت می باشد.

تعارض درآمد و وظیفه

پلیس هم مسئول رعایت قانون است هم خودش با جریمه کردن از بی قانونی مردم نفع می برد.

تعارض منافع رسانه ها

رسانه ها با انتشار مطالب مفید و دور از حاشیه بسیاری از مخاطبین خود را از دست بدهند یا با انتشار مطالب غیرواقعی و حاشیه‌دار مخاطبان بیشتری را جذب کنند؟

 تعارض منافع در عرصه سیاست

رئیس جمهور کابینه خود را از هم حزبی هایش انتخاب کند در حالی که در حزب رقیب افراد توانمند تری وجود داشته باشند.

تعارض منافع در آموزش پرورش

معلم کتاب تالیفی خود را به دانش آموزان پیشنهاد دهد یا آنها را به حضور در کلاس های اضافه ترغیب نماید.

و بسیاری از مواردی که به عنوان نمونه‌های روزمره تعارض منافع آن درگیر هستیم. تاثیر تعارض منافع بر عملکرد جدی است به طوری که حتی افراد را به مقوله فساد می کشاند.

تعارض منافع منشأ همه مفاسد

تعارض‌منافع و ارتباط آن با فساد بیان کننده اهمیت موضوع می باشد. قرارگرفتن در شرایط تعارض منافع به صورت قطع منجر به سوء مدیریت و سوء تصمیم گیری خواهد شد ولی لزوماً به فساد منجر نمی شود. فساد زمانی اتفاق می افتد که منافع شخصی به منافع  سازمانی ترجیح داده شود. با این وجود، می توان گفت تعارض منافع منشأ همه مفاسد خواهد بود.

به منظور پیشگیری از مفاسد باید موقعیت های ایجاد کننده تعارض را در سازمان خود کاهش دهیم. زیرا نمی توان از همه اعضای شرکت که در موقعیت تعارض قرار می گیرند انتظار داشت که اقدام درست را انجام دهند.

 انواع تعارض منافع

عواملی مانند اشتغال همزمان، دریافت هدیه، ارتباطات خویشاوندی، ارتباطات پساشغلی، عدم وجود ناظر و یکی بودن ناظر و منظورو ارتباط بین درآمد و هزینه می توانند موقعیت های تعارض منافع را در شرکت ایجاد نمایند.

مدیریت تعارض منافع

ایجاد شدن موقعیت های تعارض منافع اجتناب ناپذیر است چرا که خواه ناخواه زمان پیشبرد امور این مورد اتفاق خواهد افتاد. ولی مساله مهم آنجاست که این وضعیت به درستی مدیریت شود. باید بدانیم راهکارهای مدیریت موقعیت‌های تعارض منافع چیست؟ راهکارهای بسیاری در مورد تعارض منافع وجود دارد که از جمع بندی تمامی آنها می توان موارد زیر را نتیجه گرفت:

الف) راهبرد شفافیت:

مهمترین راهکار مدیریت تعارض منافع ایجاد شفافیت می باشد. اینکه بسیاری از داده ها و اطلاعات موجود در شرکت به صورت شفاف در دسترس تمامی اعضا قرار بگیرد می تواند از فساد جلوگیری کند. شفافیت می تواند در فرایند های مختلف مالی، اداری و اجرایی سازمان اتفاق بیفتد تا تمامی تخلفات به راحتی قابل شناسایی باشد.

ب) راهبرد محدودیت و مجازات:

هرچه مجازات یک تخلف و احتمال کشف آن افزایش یابد انجام فساد در موقعیت تعارض منافع کاهش می یابد. باید توجه کرد که هدف اصلی از محدودیت و مجازات بازدارنده بودن آن است. اگر مجازات بازدارنده نباشد این خود نوعی ایجاد کننده فساد در سازمان خواهد بود.

تعارض منافع و مدیریت دانش

همانگونه که می دانید دانش به عنوان قدرت برای کارکنان سازمان به حساب می آید. از طرفی فعالیت های سازمان نیز بدون دانش افراد معنایی ندارد. معمولاً افراد به خاطر اینکه قدرت خود را حفظ نمایند حاضر به اشتراک گذاشتن دانش خود نخواهند بود. اینجاست که بین منافع خودشان و منافع سازمان تعارض ایجاد می شود.

در مطالب بعدی به تشریح دقیق تر این مقوله خواهیم پرداخت.

تعارض منافع و کد رفتاری

یکی از روش هایی که می تواند به ایجاد راهبردهای مدیریت تعارض منافع(شفافیت و محدودیت) کمک کند کد رفتاری است. کدهای رفتاری وضعیت ارتباطات بین افراد سازمان را تعیین می کنند و از طرفی به نحوه تعامل با مشتریان و خریداران نیز اشاره می نماید. کد رفتاری با تعیین ذینفعان کلیدی و تعیین قواعد مشخص به تدوین منشور اخلاقی نیز کمک می کند که این خود میتواند منجر به کاهش فساد و ایجاد فرهنگ صحیح سازمانی گردد.

https://persica-hr.com