آخرین نوشته ها
خانه / اخبار / ویژه / نمونه ای از کلاس آنلاین مقاله خوانی و پرسش و پاسخ استاد دکترخلیل علی محمدزاده

نمونه ای از کلاس آنلاین مقاله خوانی و پرسش و پاسخ استاد دکترخلیل علی محمدزاده

سایت تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی | HCSM

#کلاس آنلاین(۲) ارزیابی خدمات بهداشتی و درمانی

hcsm.ir

دوشنبه بیست و ششم اسفند، شروع  ساعت ۱۹

دکتر خلیل علی محمدزاده

دکترای پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

دکترای تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی – درمانی

دانشیار گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی

رییس مرکز تحقیقات سیاستگذاری اقتصاد سلامت

نیمسال دوم، سال تحصیلی  ۹۹-۱۳۹۸/ ویژه تهران شمال و تهران پزشکی و سایر عزیزان داوطلب

موضوع: مروری بر مدل های ارزیابی عملکرد سیستم های بهداشتی و درمانی

مدت کلاس: سه ساعت

شروع  کلاس ساعت ۱۹ روز دوشنبه مورخه ۱۳۹۸/۱۲/۲۶

حاضران کلاس: پور حسینی، ساغری، محمدی، رییسی، بارانی، بنیادی، صفویه، حیدری، غیب الهی، معصومی زاده، قاسم پور(ورود با تاخیر ۷٫۳۸) و صفویان(ورود با تاخیر ۹)

داوطلبان حاضر: ۱۱۳

سوالات کلاسی به صورت دسته بندی شده در حین برگزاری جواب داده می شود.

توجه: شرکت کنندگان عکسی از حضور خود در کلاس و در پشت لپ تاپ های خود برای انعکاس در سایت و در همین بخش باید در واتساپ گروه ارزیابی ارسال دارند.

لطفا هر نیم ساعت یکبار صفحه خود را رفرش کنید.

کلاس های آنلاینی که تاکنون برگزار گردیده است:

کلاس های آنلاینی که تاکنون برای دانشجویان برگزار گردیده است:

۱)ادرس قتصاد بهداشت و درمان، موضوع کلاس: تقاضا، مطلوبیت و انواع کالاها(کالاهای جانشینی، کالاهای پست، کالاهای معمولی و کالاهای مکمل)، اثر درآمدی و اثر جانشینی + پاسخ به سوالات و برگزاری آزمون، سایت تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، مدت کلاس: ۴ ساعت، ۹ اسفند ۱۳۹۸٫

۲)ارزیابی خذمات بهداشتی و درمانی، موضوع کلاس: تفاوت مدل مدیریت بیماریهای واگیر و غیرواگیر، از تئوری تا عمل + پاسخ به سی سوال مدیریت اپیدمی بیماری کووید ۱۹ در ایران و برگزاری آزمون، سایت تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، مدت کلاس: ۴ ساعت و ربع، ۱۷ اسفند ۱۳۹۸٫

۳)ادرس قتصاد بهداشت و درمان، موضوع کلاس: کشش در خدمات بهداشتی و درمانی + پاسخ به سوالات و برگزاری آزمون، سایت تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، مدت کلاس: ۴ ساعت و نیم، ۲۳ اسفند ۱۳۹۸٫

۴)ارزیابی خذمات بهداشتی و درمانی، موضوع کلاس: ارزیابی عملکرد خدمات سازمان های بهداشتی و درمانی + پاسخ به ۲۰ سوال دانشجویان و برگزاری آزمون، سایت تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، مدت کلاس: ۴ ساعت، ۲۷ اسفند ۱۳۹۸٫

شروع ساعت ۱۹

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام و آرزوی سلامتی و خداقوت به یکایک عزیزان که در جهاد سلامت، یاریگر مردم و نیازمندان هستید، امیدوارم حالتان خوب باشد. دومین جلسه آموزش از راه دورمان را به صورت آنلاین آغاز می کنیم. قبل از شروع کلاس لازم است سالگرد شهادت آقا مهدی باکری از فرماندهان متعبد، مخلص و برجسته دفاع مقدس و سالگرد رحلت حاج آحمد آقای خمینی یادگار رهبر کبیر انقلاب اسلامی را گرامی داریم و برای شادی روح این سفرکردگان و همه شهدا و درگذشتگان در آستانه سال جدید، سه صلوات بفرستیم.

«ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَعَلَیٰ آلِ مُحَمَّدٍ»

«ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَعَلَیٰ آلِ مُحَمَّدٍ»

«ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَعَلَیٰ آلِ مُحَمَّدٍ»

توجه مهم: ابتدا خلاصه پژوهش دو بار مطالعه شود. به ویژه به روش پژوهش و یافته های پژوهش دقت شود. . سپس با کلیک روی متن کامل [PDF 809 kb]  کل مقاله دقیقا مطالعه و مرور شود. به ساختار مقاله نویسی نیز توجه کنید.

مجله علمی پژوهشی تعالی بالینی

دوره ۵، شماره ۲ – ( ۸-۱۳۹۵ ) ،   صفحات ۹۸-۱۱۶


Nasrollahpour Shirvani S D, tahmasby B. A review of health systems performance assessment models. Clin Exc . 2016; 5 (2) :98-116

نصرالله پور شیروانی سید داوود، طهماسبی بهرام. مروری بر مدل های ارزیابی عملکرد سیستم های بهداشتی و درمانی. تعالی بالینی. ۱۳۹۵; ۵ (۲) :۹۸-۱۱۶

چکیده:  

 ارزیابی عملکرد سیستم بهداشتی درمانی جهت شکل‌گیری یک فهم مشترک از اولویت‌بندی برای تقویت سیستم‌های بهداشتی درمانی،  ارائه یک بستر برای گفتگو بین برنامه‌ها و بین بخش‌های مختلف و نیز ایجاد یک فهم مشترک برای برقراری ارتباط بین فعالیت‌هایی که بر پیامدهای بهداشتی تأثیر می‌گذارند قابل‌استفاده است. ارزیابی عملکرد سیستم‌های بهداشتی درمانی به تصمیم گیران حوزه سلامت و سیاستمداران کمک می‌کند تا برای تصمیم‌های خود پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری مطمئن داشته باشند. تاریخچه ارزیابی عملکرد سیستم بهداشت و درمان به دهه قبل از سال ۲۰۰۰ برمی‌گردد. تاکنون مدل‌های مختلف ارزیابی عملکرد با اهداف و رویکردهای مختلف ارائه‌شده است و کشورهای مختلف نیز هرکدام دارای تجربیات متفاوتی از تدوین و به‌کارگیری الگوهای مختلف ارزیابی می‌باشند.

در این مطالعه با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط،  منابع مختلف الکترونیکی و کتابخانه‌ای مربوط به سال‌های ۲۰۱۲-۱۹۹۸ به دو زبان فارسی و انگلیسی موردبررسی قرارگرفته است. ابتدا بررسی و مقایسه رایج‌ترین و مهم‌ترین الگوهای بین‌المللی ارزیابی عملکرد بخش سلامت انجام‌شده و سپس مهم‌ترین مفاهیم و عناوینی که در طراحی الگوی ارزیابی عملکرد نقش دارد استخراج‌شده است. در انتها تجربیات برخی کشورهای منتخب موردبررسی و مقایسه قرارگرفته است.

نتیجه اینکه در هر کشوری به‌تناسب ساختار سیاسی،  اقتصادی،  اجتماعی و بر مبنای اهداف مورد انتظار از نظام سلامت نیاز به طراحی الگوی ارزیابی عملکرد می‌باشد. به جهت شفافیت و پاسخگویی،  نیاز است تا الگوی ارزیابی عملکرد در سطوح مختلف اجرایی نظام سلامت طراحی و اجرا شود تا هر واحد اجرایی مسئولیت فعالیت‌های خود را بپذیرد. برای ارزیابی عملکرد نیاز است تا واحدهای اجرایی برای فعالیت خود دارای اهداف روشن و برنامه‌ریزی مناسب باشند. از آنجائی که هیچ الگوی ارزیابی کامل و بدون نقص نمی‌باشد،  بنابراین نتیجه طراحی هر الگوی ارزیابی عملکرد هم قبل و هم بعد از اجرا باید منتشرشده تا موردانتقاد سازنده صاحب‌نظران قرارگرفته و نواقص آن برطرف شود.

واژه‌های کلیدی: عملکرد، چارچوب، ارزیابی، نظام سلامت، الگو
نوع مطالعه: مروری | موضوع مقاله: مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی

اولین تصویر وارده آقای سام ساغری دانشجوی دکتری

پاسخ به سوالات(توسط دکترخلیل علی محمدزاده)

۱)چه فرقی بین سنجه و شاخص قایل هستید؟

پژوهش هایی که در حوزه ارزیابی طراحی می شوند به خصوص با دو مفهوم سنجه(measure) و شاخص (indicator) سروکار دارند و گاهی ادعا می شود که این دو واژه را می توان به جای هم به کار برد. در پاسخ به این سوال سعی دارم اول مفهوم دو واژه را تبیین و سپس تفاوت های آنها را بررسی کنم.

زبان انگلیسی تا حدی تفاوت های این دو واژه را مشخص کرده است. کلمه انگلیسی indicator چیزی را مشخص می کند در حالی که measure حاصل اندازه گیری چیزی است. برای مثال یک نجار برای ساختن میز نیاز دارد آن را اندازه گیری کند و برایش مهم است که بداند این میز چند در چند است؛ مثلا ۳ در ۱ متر. این سنجه است. همان میز وقتی وارد رستوران می شود صاحب رستوران می خواهد بداند چند نفر دور این میز می توانند بنشینند. مثلا شش نفر. این شاخص است. این عدد حاصل اندازه گیری نیست بلکه میز را مشخص می کند. شاید اینطور هم بتوان گفت که شاخص دارای دقت سنجه نیست.

اگر بخواهیم  از واژه های فوق در پژوهش بهره بگیریم باید به زبان فنی پژوهش آن را بیان کنیم. در این حالت شاخص زمانی به کار می رود که پس از مطالعه ای اجمالی تعدادی شاخص برای ارزیابی عامل ها یا ابعاد کیفیت حاصل شد. این شاخص ها هیچ آزمونی را نگذرانده اند و در این صورت شاخص نامیده می شوند. اگر آزمون های روایی و پایایی بر روی آنها صورت گیرد می توان به آنها نام سنجه داد. البته برخی از پژوهشگران تکرار زیاد شاخص ها در آثار دیگران را نیز ملاکی برای تبدیل شاخص به سنجه فرض می کنند که نمی تواند فرض غلطی باشد.

تصویر ارسالی از خانم مریم قاسم پور

۲) چرا ارزیابی خدمات بهداشتی و درمانی در کشور ما خیلی مورد توجه قرار نمی گیرد؟

در این باره نمی شود حکم کلی داد. در اینجا چند نکته حائز اهمیت است. مطالعه تاریخچه علم مدیریت ملاحظه می شود که پس از گذر این علم از مقاطع  کلاسیک و نئو کلاسیک، مدیریت نوین بر پایه نگرش سیستمی به وجود امد و به عنوان تئوری غالب مورد توجه علمای این رشته قرار گرفت. اما در کشور ما هنوز مدیریت به صورت سنتی و نه به صورت کاملا علمی انجام می گیرد و همین مسئله موجب شده بازده، کارایی و اثر بخشی موسسات و ادارات ایران به حداقل رسیده است .

یکی از نکات جدید و ابداعی این تئوری، توجه به بازگشت اطلاعات یا بازخورد است. که موجب تصحیح عملکرد هر سیستم از راه مقایسه  عملکرد آن با اهداف از پیش تعیین شده می شود . در مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی که از زیر شاخه های علم مدیریت محسوب می شود استاندارد های کمی و کیفی بسیاری برای ارزیابی خدمات بهداشتی و درمانی ارائه شده در مراکز و موسسات مختلف ، به ویژه در بیمارستان ها تدوین شده است که این نکته هم در مدیریت های ما به چشم نمی اید. با توجه به این که امر بهداشت و در مان به واسطه سر و کار داشتن با جان انسان ها از اهمیت خاصی بر خوردار است و بیمارستان به عنوان سطح سوم ارائه کننده خدمات بهداشتی و در مانی دارای پیچیدگی بیشتری نسبت به سطوح دیگر است لذا فرایند ارزیابی آن نیز دقیق تر و پیچیده تر است .ارزیابی کمی و کیفی خدمات در خدمات بهداشتی و در مانی جهت بررسی میزان موفقیت آنها در رسیدن به اهداف مورد نظر از مسیر تدوین استاندارد ها و اجرای دقیق انها می گذرد . بدین منمظور در کشور هایی نظیر استرالیا ، کانادا، امریکا ، اسپانیا و فرانسه توجهی خاص به بیمارستان ها به عنوان مهمترین مراکز ارائه خدمات بهداشتی – درمانی شده است ولی در کشور ما سرانه تخصیص بودجه حداقل بوده و اهمیتی به ان داده نمی شود.

۳)استاد چطور می توان سنجه های مناسبی را برای ارزیابی عملکرد در داخل سازمان انتخاب کرد؟

شاخص ها و سنجه ها معمولا حاصل مطالعات جهانی، استانداردها و کارشناسی موسسات اعتباربخشی و ارزیابان مدیریتی با در نظر گرفتن شییوه های علمی و عملی مربوط به انجام این نوع کارهاست. خوشبختانه در حوزه بهداشت و درمان ایران، شاخص ها و شاخص های پرتکرار رصد می شوند و سنجه های اعتباربخشی نیز توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشخص شده و با اعلام بیمارستان ها و بر اساس مستندات امتیازدهی می گردد. این نوع ارزیابی ها در حوزه های بهداشتی و مراقبتی و آموزشی هم باید جدی گرفته شود.

تصویر ارسالی از خانم معصومه معصومی زاده(استان خوزستان)

۴) چگونه کارآیی فنی و کارآیی اختصاصی را از هم متمایز کنیم؟ 

همانطور که قبلا هم خدمت عزیزان توضیح داده ام؛ اقتصاددانان ۲ نوع کارآیی را از هم متمایز می‌کنند:

الف ـ کارآیی فنی (Technical efficiency)

یعنی انجام فعالیت‌های مورد نظر با استفاده از کمترین منابع ممکن، یا انجام بیشترین فعالیت‌های ممکن با استفاده از حجم مشخص از منابع، به زبان ساده کارآیی فنی، به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که حداقل منابع را مصرف می‌کنند.

ب ـ کارآیی تخصیصی(Allocate efficiency)

یعنی هدایت منابع به سوی مصارفی با بیشترین بهره‌وری، در مراقبت‌های بهداشتی کارآیی تخصیصی یعنی کدام مداخله بیشترین دستاورد بهداشتی را برای سرمایه‌گذاری مفروض از منابع دارد تا بتوان روی آن فعالیت متمرکز شد. به زبان ساده، کارآیی تخصیصی ناظر بر این است که منابع در بهترین محل ممکن مورد استفاده قرار گیرد (بهره‌وری بیشتر در مقابل بهره‌وری کمتر) 


تصویر ارسالی از آقای علیرضا محمدی(استان ایلام) 

۵) یکی از انتقادات جدی به این مقاله عدم تمایز بین برابری و عدالت در نگارش است. آیا درسته؟

بله، این واژه ها به رغم شباهت، با هم تفاوت هایی هم دارند. عدالت (Equity) مهمترین معیار و شاخص در باره موفقیت های سیاست های بخش بهداشت و درمان است. عدالت (Equity)به نوعی مترادف با انصاف(Fair) و گاهی برابری (Equality) است. برابری تنها یک تعریف صحیح ندارد بلکه شامل تعابیر مختلف و برداشت های متفاوتی از عدالت است. به عبارتی عدالت گاهی نابرابری است و برابری همیشه به مفهوم عدالت نیست.

۶) گاهی کارآیی ایجاب می کند که عدالت نادیده شود. نظرتان در این باره چیست؟

این نظر را قبول ندارم. چنین دیدگاهی به ویژه در حوزه بهداشت و درمان خطاست. درست است که جوامع مختلف اولویت های متفاوتی دارند ولی در هر جامعه ای برای رسیدن به اهداف عدالت باید به اتفاق نظر صریح رسید. دستیابی به عدالت ممکن است هزینه زیادی داشته باشد باید دید آیا میل و توانش است. آنچه مهم است اینکه نباید بین عدالت و کارآیی یکی را انتخاب کرد، عدالت و کارآیی به موازات هم هستند و باید به هر دو اندیشید.

۷) گاهی کارآیی ایجاب می کند که عدالت نادیده شود. نظرتان در این باره چیست؟

این نظر را قبول ندارم. چنین دیدگاهی به ویژه در حوزه بهداشت و درمان خطاست. درست است که جوامع مختلف اولویت های متفاوتی دارند ولی در هر جامعه ای برای رسیدن به اهداف عدالت باید به اتفاق نظر صریح رسید. دستیابی به عدالت ممکن است هزینه زیادی داشته باشد باید دید آیا میل و توانش است. آنچه مهم است اینکه نباید بین عدالت و کارآیی یکی را انتخاب کرد، عدالت و کارآیی به موازات هم هستند و باید به هر دو اندیشید.

تصویر ارسالی از خانم الهام پورحسینی

۸) کارکردها و اهداف نظام سلامت از نظر WHO چه می باشد؟

ساعت: ۲۰٫۵۵

۹)تولیت نظام سلامت یعنی چه؟

منظور از تولیت (Stewardship)، بخشی از کارکرد یک حکومت که مسئول تندرستی و رفاه جامعه می باشد و به میزان اعتماد ومشروعیتی که شهروندان برای فعالیت های حکومت قایل هستند ، اهمیت می دهد. این کارکرد به دلایل عمده ای با بقیه کارکردهای نظام سلامت متفاوت است. اول اینکه مسئولیت نهایی عملکرد کلی نظام سلامت یک کشور، بر عهده حکومت قرار گیرد. دوم اینکه، تولیت نه تنها بر سایر کارکردها تاثیر می گذارد بلکه امکان دستیابی به هر یک از اهداف نظام سلامت را نظیر ارتقای سلامت، پاسخدهی به انتظارات معقول آحاد جامعه و عادلانه بودن مشارکت در تامین مالی را فراهم می آورد. و سوم اینکه: حکومت باید اطمینان یابد که تولیت در تمامی سطوح نظام سلامت جریان دارد تا حداکثر دستیابی به این اهداف ممکن گردد.

تصویر ارسالی از خانم مونس بارانی

۱۰) در باره درون داد و نتیجه و فرآیند یک یادآوری داشته باشید؟

در سنجش یک فرآیند ، به منظور اندازه گیری و ارزیابی اثرات مطلوب فعالیت ها چهار موقعیت در نظر گرفته می شود : نتیجه یا بازده (Outcome)، برون داد(Output)،  فرآیند یا (Process) و درون داد یا (Input)

برای آشنایی بیشتر با این مفاهیم لازم است قبلاً جریان اساسی کار و اطلاعات در سازمان را نشان دهیم : تمام سازمان ها با تهیه کنندگان داخلی و خارجی سروکار دارند که درون داد ها را در اشکال مختلف مانند پول، افراد، مواد، اطلاعات و غیره به سازمان ارایه می دهند. سپس سازمان از افراد، روش ها، ماشین ها، مواد، فرآیندها و ساختار خود استفاده می کند و آن درون داد ها را به فرآورده ها و خدماتی ( برون داد ها ) تبدیل می کند که برای مشتریان مورد نیاز است . مشتری پس از استفاده از آن ها نتیجه یا بازده دریافت می کند. در این حالت معیار اندازه گیری بازده بر اساس هدف مصرف کننده یا رضایت کاربر نهایی تعیین می شود . در مواردی که کاربر نهایی آن مشخص نیست ، مانند واحدهای عملکردی ارتش، بازده ها به عنوان اثر بخشی رسالت تعریف می شوند.

معمولاً سازمان های دولتی اطلاعات بسیاری در باره درون دادها ، فرآیند ها و برون دادها دارند، ولی فاقد اطلاعات مناسب در زمینه ارزیابی بازده های سازمانی هستند . ممکن است در برنامه استراتژیک این سازمان ها بازده ها یا نتایج بلند مدت به روشنی ذکر نشده باشد تا معیارهای سنجش آن تدوین شود. یا ممکن است درسازمانی با وجود در اختیار داشتن اطلاعات به علت عدم جمع آوری و تحلیل آن ها، از این اطلاعات در تعیین میزان اثربخشی رسالت استفاده نشود. فقدان یک نظام اندازه گیری مناسب نیز در بسیاری از سازمان ها با وجود داشتن اطلاعات در باره رضایت مشتری ها، باعث عدم استفاده موثر در بهینه سازی فرآیند های سازمان می شود.

شاخص ها فقط زمانی مفید هستند که به طور مناسب به کار روند. در هر اندازه گیری، درک این که چه چیز و چرا باید مورد سنجش قرار گیرد، دارای اهمیت فراوان می باشد. این معیارها باید تمام وسعت سازمان را دربر گیرد. بهتر است معیار اندازه گیری نتایج (Outcome)، قبل ازانتخاب معیارهای سنجش برای درون داد ها، فرآیند  و برون داد ها، تعیین شوند . همچنین معیارهای سنجش برای درون داد، فرآیند و برون داد ها باید دارای ارتباط آشکار و مستقیم با اندازه گیری نتایج باشند. برای مثال اگر آمادگی یک کشتی به مفهوم داشتن ظرفیت حمل قابل قبول است، یک معیار درون داد که کیفیت پودر صابون را اندازه گیری می کند، یا یک معیار فرآیند که ظرفیت ماشین لباسشویی را اندازه گیری می کند هیچ یک نمی تواند تاثیری روی اندازه گیری نتایج داشته باشند. البته این معیار ها شاخص های مناسبی برای نتایج مطلوب دیگری مانند کیفیت کشتی می تواند باشد. هنگامی که نتیجه مطلوب، آمادگی است، یک معیار مناسب فرآیندی نحوه نگهداری از کشتی ها و یک معیار برای برون داد، تعداد کشتی های موجود می تواند باشد.

تصویر ارسالی از خانم زهرا حیدری(استان قزوین)


۱۱)استاد تفاوت ارزیابی هدف محور با معیار محور در چست؟

در ارزیابی هدف محور، هدف مورد نظر است که فرد قصد دستیابی به آن را دارد و در ارزیابی معیار محور، معیارهایی که برای دستیابی به هدف مورد نظر باید آنها را ملاک قرار داد، مورد توجه تیم ارزیابی هستند.

۱۲) تفکر سیستمی دارای چه خصوصیاتی است؟

تفکر سیستمی که در واقع تفکر استراتژیک است، بطور خلاصه دارای ویزگی های زیر است.

Image result for ویژگیهای تفکر سیستمی


۱۳) مثالی از تفکر سیستمی در موضوعات پزشکی می توانید ذکر کنید؟

به این مثال توجه فرمایید؛

فرض کنید امروز در اخبار می خوانیم هنرمند سینما بر اثر اشتباه پزشکی جان خود را از دست داد

پشت بند این «رویداد»، آقای همکار او به پزشکان بد می گوید. عده ای از سینماگران موضع های تندی به جامعه ی پزشکی می گیرند و در عوض جامعه ی پزشکی در برابر این «رویداد» موضع گرفته و جنگ لفظی شدیدی بین گروه سینما گران و جامعه پزشکی رخ می دهد و همین «رویداد» به بطن جامعه تسری پیدا می کند و همه از وزیر بهداشت گرفته تا آن اینستاگرامی عزیز که عادت دارد زیر پست هنرمندان، آدرس قالی شویی اش را برای تبلیغ درج کند، درگیر این «رویداد» می شوند.

بعد از مدتی که گرد و غبار می خوابد و سوژه های جدیدی برای «قومی که نمی اندیشند» بروز می کند، دیگر کسی نه سراغ علت مرگ آن هنرمند سینما را می گیرد و نه اصلا برایش مهم است این «رویداد» اما فرض کنید کسی هست که می داند مرگ آن هنرمند سینمای ایران یک «رویداد» است. سوالی از خود می پرسد:

« فکر کنم دیروز نیز خواندم که یک نوجوان روستایی جان خود را بر اثر اشتباه پزشکی از دست داده است. پس باید ورای «رویداد» مرگ آن هنرمند سینما، یک روند و نظمی در پدیده ی اشتباهات پزشکی وجود داشته باشد. در اینترنت جست جو می کند و دنبال «روند و الگوی» اشتباهات پزشکی در ایران می گردد.چیزی پیدا نمی کند.

آمار اشتباهات پزشکی آمریکا را مرور می کند.

فاجعه است. «روند و الگوی» اشتباهات پزشکی در آمریکا علی رغم همه ادعاهای آمریکایی ها، یک رشد فزاینده دارد و سالانه جان ۹۸ هزار آمریکایی را می گیرد.

پس حدس می زند در ایران نیز «روند و الگوی ساختار یافته ای» در اشتباهات پزشکی حاکم است که منجر به بروز اشتباه می شود.

یک موضوع پژوهشی تعریف می کند. و به دنبال «علل و ساختارها»ی ایجاد این روند و الگو ها می گردد.

وقتی «علل و ساختارها»ی نظام سلامت ایران را واکاوی می کند، متوجه می شود که اشتباه پزشکی بر اثر فرآیند های نادرستی است که سیستم درمانی ایران و آمریکا و… دارد و نه صرفا قصور پزشک. در واقع پزشک مقصر اول و آخر نیست. فرآیند های ارائه خدمات مشکل دارند. «ساختار ها» اشتباه هستند.

در نگاه کلان تر «ساختار های نادرست منجر به رفتار های نادرستی چون اشتباه پزشکی می شوند»

و وقتی به دنبال علت ایجاد «ساختار» ها می گردد، به باورها و ارزش های تک تک ذی نفعان نظام سلامت می رسد که در یک هم افزایی بسیار پیچیده، ساختار های نهان  و آشکار را ایجاد کرده اند که منجر به بروز اشتباه پزشکی می شود. چیزی که به آن «مدل های ذهنی» می گویند.

این چکیده ی مختصری بود از آنچه که یک «متفکر سیستمی» باید در برابر رویداد ها بدین گونه بیاندیشد.

۱۴) آیا اپیدمی ها و کنترل بیماری های نوپدید در ارزیابی نظام های بهداشتی درمانی کشورهای مختلف موثر است؟

بله، در اپیدمی ها سازمان بهداشت جهانی هم کارشناس های خودش را برای نظارت می فرستد. هم از کشورها گزارش می گیرد و دستاوردها و توصیه ها را بین کشورها مبدله می کند و سرانجام تدابیر دولت ها و عملکردها را مورد بررسی و رسیدگی قرار می دهد. اپیدمی ها یک رزمایش عمومی برای ارزیابی سیستم های بهداشتی و درمانی کشورها و همچنین میزان سواد فرهنگی، اجتماعی، بهداشتی و مشارکت پذیری مردم آن کشورها به حساب می آیند و در واقع فرصت یک ارزیابی بزرگ و واقعی از مدیرییت بیماریهاست.

۱۵) آیا در تفکر سیستمی هم موضوع تفکر سخت و تفکر نرم هم مطرح است؟ توضیح می دهید؟

بله، اینجا هم حوزه نرم و سخت مطرح است. هر یک از اینها ویژگی هایی دارند که یادآوری می کنم.

Image result for ویژگیهای تفکر سیستمی

۱۶)چه دلایلی برای توجه خاص کشور های توسعه یافته به ارزیابی خدمات بهداشتی و درمانی در مقایسه با ارزیابی خدمات بیمارستانی، وجود دارد؟

بطور خلاصه می توان به محورهای زیر اشاره نمود؛

– ارزیابی کمی و کیفی خدمات بهداشتی – درمانی به ویژه ارزیابی کیفیت مراقبت در بیمارستان ها در مقایسه با ارزیابی ارائه مراقبت های بهداشتی که در موسسات غیر بیمارستانی و در سطوح اولیه شبکیه بهداشتی و درمانی ارائه می شود . مشکل تر و پیچیده تر است زیرا فرایند ارزیابی مراقبت های بهداشتی دارای قدمتی طولانی است حال آن که ارزیابی خدمات بیمارستانی در اغلب کشور ها به ویژه ایران تازگی دارد.

– شاخص های ارزیابی مراقبت ها و خدمات بیمارستانی به صورتی فراگیر و جامع که مورد قبول کلیه کارگزاران و کارشناسان خدمات بیمارستانی باشد، تدوین نشده است حال آن که در مراقبت های بهداشتی غیر بیمارستانی استاندارد های ارزیابی خدمات بهداشتی تحت عناوینی مشخص مانند شاخص یا نشانگر های بهداشتی تدوین شده و به صورتی فراگیر از سوی سازمان جهانی بهداشت حتی به عنوان شاخص های توسعه مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرد.

– قلمروی بهداشت، برنامه ریزی و ارائه خدمات آن غالبا جزء تعهدات دولت ها ست و ارزیابی آن  نیز به دلیل این تعهدات نه تنها در درون کشور بلکه در سطوح بین المللی انجام می شود به بیان دیگر شاخص های بهداشتی در سطوح ملی و بین المللی با دقت مورد ارزیابی و پیگیری قرار می گیرد. در حالی که شاخص های بیمارستانی از چنین وضعیتی برخوردار نیستند.

– مراقبت های بهداشتی غیر بیمارستانی غالبا به صورت رایگان ارائه می شود و بخش خصوصی نقشی مهم در ارائه  آن ندارد . به ویژه این که در سطح جهانی کمک های کارشناسی و مالی پشتوانه مهمی برای آن به شمار می اید . حال آنکه خدمات بیمارستانی نه تنها با مشارکت بخش های خصوصی، دولتی و خیریه ارائه می شود بلکه گاهی نیز با مقاصد انتفاعی از سوی دارندگان حرفه های پزشکی و پیراپزشکی همراه است.

– مراقبت های بیمارستانی در مقایسه با خدمات بهداشتی گران تر بوده و جاذبه ارائه آن نیز به مراتب بیشتر از ارائه خدمات بهداشتی است. لذا ارزیابی خدمات بیمارستانی ارائه شد ه ضرورت بیشتری می یابد مضافا اینکه بیمارستان به عنوان یک موسسه خدماتی مهم از سطح اشتغال زایی نسبتا بالایی برخوردار بوده و نسبتا پردر آمد است به طوری که در برخی از شهر های مهم جهان بزرگترین موسسه تولیدی و اشتغال شهروندان به شمار می اید بنابر این توقف فعالیت آن حتی به عنوان عدم کارایی و اثر بخشی نه تنها ممکن است عوارض سیاسی به دنبال اورد بلکه تقلیل تخت ها بیمارستانی و تعدیل فضای بیمارستانی به سهولت امکان پذیر نیست برای مثال در کشور های توسعه یافته بیمارستان ها حدود ۴۰% و در کشور ها در حال توسعه تا ۸۰% سهم بهداشت و درمان را به خود اختصاص می دهد. چگونگی انجام ارزیابی و اجرای نتایج حاصل از اهمیتی خاص بر خوردار است. انچه به عنوان علل توجه دولتها به مسئله ارزیابی و ضرورت ان ذکر گردید در کشور های توسعه یافته با جدیت دنبال می شود زیرا فقدان ارزیابی نه تنها به افزایش هزینه های درمانی می انجامد بلکه غفلت در ارائه مراقبت های اولیه بهداشتی سلامت جامعه را شدیدا به مخاطره می اندازد. حال انکه تامین آن علاوه بر تضمین و تامین سلامت بهره وری کامل از موسسات در مانی را نیز با هزینه مناسب به دنبال خواهد داشت.

تصویر ارسالی از آقای رضا صفویه

ساعت: ۲۱٫۵۰

۱۷)آیا برای ارزیابی عملکرد نظام سلامت، الگوی یکسانی در دنیا وجود دارد؟

هیچ الگوی واحدی از ارزیابی عملکرد نظام سلامت در سطح بین المللی و کشورها توصیه نشدهاست. کشورهای مختلف نیز براساس ساختار حکومتی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نیز ساختار و اهداف مورد انتظار نظام سلامت، از الگوهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد نظام بهداشت و درمان  خود بهره برده اند. از آنجائی که هیچ الگوی ارزیابی کامل و بدون نقص نمی باشد، بنابراین نتیجه طراحی هر الگوی ارزیابی عملکرد هم قبل و هم بعد از اجرا باید منتشرشده تا مورد انتقاد سازنده صاحب نظران قرار گرفته و نواقص آن برطرف شود.

۱۸)جهت ارزیابی عملکرد در نظام بهداشت و درمان، چگونه سیستمی را پیشنهاد می کنید؟

موسسه ارزیابی مستقل، اگر موسسه مسئول انجام ارزیابی عملکرد بتواند با حفظ استقلال خود ارتباطات مناسبی با وزارت بهداشت و سیاستگذاران بخش بهداشت و درمان برقرار نماید در انجام مأموریت خود موفقتر عمل خواهد کرد. وجود اینگونه مؤسسات مستقل به طور مثال در مواقعی که ارزیابی خارجی مدنظر باشد و استقلال ارزیابی کننده نیز به عنوان یک ویژگی برتر در نظر گرفته شود، به شرطی که اهداف اولیه و اصلی شفاف و قابلیت پاسخگویی داشته باشند، بسیار مفید و مؤثر خواهد بود.

تصویر ارسالی از خانم معصومه بنیادی

ملاحظه می کنم در تصاویر که برخی خانم ها و آقایان کشیک هستند و در بیمارستان ها در خط مبارزه با کرونا، ولی در عین حال به درس و مشق و کارشان هم می رسند، آفرین بر شما و دست مریزاد. خداوند به همه شما جزای خیر دهد.

۱۹) در ارزیابی عملکرد نظام سلامت جه همکاری های برون بخشی ضرورت دارد؟
ارزیابی عملکرد نظام سلامت می تواند باعث تقویت فهم عملکرد سیستم بهداشتی درمانی در سطوح مختلف محلی، منطقه ای و ملی شود. سیستم ارزیابی عملکرد نظام سلامت ملی در درجه اول یک پروژه ملی با اهداف ملی می باشد. با این حال برای اجرای موفقیت آمیز فرآیند بهره برداری از نتایج، مقامات محلی و منطقه ا ی بایستی هم ارزیابی عملکرد نظام سلامت را خوب بفهمند و هم آنها بپذیرند؛ بنابراین تلاش های آینده بایستی معطوف به توسعه ارزیابی ها در سطوح محلی و منطقه ای باشد. ارزیابی عملکرد نظام سلامت می تواند با مشخص کردن شکافه ای داده ای به بهبود سیستم اطلاعات بهداشتی درمانی کمک کند که این امر اولین گام به سوی تأمین داده های باکیفیت و قابل دسترس می باشد.
تصویر ارسالی از آقای رسول رییسی دانشجوی دکتری (استان خراسان رضوی)
ساعت: ۲۲

۲۰) برای ارزیابی خدمات بیمارستانی به چه مواردی باید توجه کرد؟

۱- ارزیابی محیط مناسب و قابل اعتمادی برای انجام حرفه های بهداشتی و درمانی ایجاد می کند.

۲- ارزیابی مراقبت ها و خدمات بیمارستانی در واقع بررسی مداوم ایمنی و عامل توفیق سازمان ها و مراکز درمانی می باشد.

۳- اعلان نتایج ارزیابی ضمن  آن  که مردم و مصرف کننده خدمات را با فرایند ارزیابی و وضعیت و کیفیت مراقبت های بهداشتی منطقه خود و بیمارستان مربوط آشنا می سازد به آنها اطمینان می دهد که کلیه تدابیر ایمنی برای سلامت انها پیش بینی شده است .

۴- ارزیابی خدمات بیمارستانی امکان مقایسه کیفیت خدمات را بین بیمارستان ها فراهم می آورد و علاوه بر ایجاد رقابت سالم برای ارتقاء کیفیت خدمات ارائه شده  بر بهبود و رفع نارسایی ها نیز تاکید دارد.

۵- ارزیابی خدمات منجر به تامین نیاز های واقعی مردم می شود بنابراین مبنای ارائه خدمت بر اساس تقاضا و نیاز مردم تامین می شود بررسی کمی و استفاده از استاندارد های کمیت عامل اصلی در افزایش کاهش یا حذف خدمات بیمارستانی است که با توجه به افزایش هزینه های بهداشتی و درمانی عامل مذکور دارای اهمیت فراوان است .

به منظور ارزیابی کمی و کیفی خدمات بیماستانی قبل از هر چیز تدوین استاندارد هایی مورد نیاز است که به نوبه خود به اراده سیاسی دولت ها و درک اهمیت ان از سوی کارگزاران و مسئولان بهداشتی کشور نیاز دارد در حال حاضر تامین کیفیت مراقبت های بهداشتی و در مانی به طور جدی در برنامه های بسیاری از دولت ها قرار دارد در کشور ما نیز در سالهای اخیر تلاش هایی بسیاری برای تدوین استاندارد های ارزیابی از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شده است.

تصویر ارسالی از آقای مهدی غیب الهی (استان هرمزگان)

یکی از مزایای کرونا؛ آوردن کلاس درس به منزل است.

با راحتی و راحت هم می شود پای درس استاد نشست.

پایان کلاس: ساعت ۲۲٫۲۵
پس از ۱۰ دقیقه استراحت، آماده پاسخگویی به سوالات پایانی باشید.
ساعت پاسخگویی به سوالات پایانی: ۲۲٫۳۵

هم اکنون آماده پاسخگویی به سوالات پایانی باشید.



قابل توجه دانشجویان ؛

برای ثبت حضور در کلاس ازساعت ۲۲٫۳۵ به مدت بیست دقیقه فرصت دارید که فقط این چهار سوال را (هر کدام را حداکثر در یک خط / پاسخ های بیشتر قابل قبول نیست) پاسخ داده و از طریق نظردهی همین پست ارسال دارید.

۱)  ۴ تاثیر عمده ارزیابی عملکرد در سیستم بهداشت و درمان را نام ببرید؟

۲) عنوان ارزیابی مراقبتهای بهداشت و درمان رفتاری برای تاکید روی چه نکات و مفاهیمی ست؟

۳) اهداف ذاتی و اهداف ابزاری در مدیریت اپیدمی کرونا شامل چه مواردی است؟

۴) نظر خود را در باره کلاس بنویسید؟

متشکرم



چواب های دریافتی و نمره :

پور حسینی(۱۰۰)، ساغری(۱۰۰)، محمدی(۱۰۰)، بارانی(۱۰۰)، بنیادی(۱۰۰)، قاسم پور(۱۰۰)، صفویه(۱۰۰)، حیدری(۱۰۰)، معصومی زاده(۱۰۰) و صفویان(۱۰۰)

کل نمره امتحان: ۱۰۰ 

میانگین نمره کلاس: ۱۰۰

بیست و هفتم، جواب صحیح سوالات در همینجا اعلام می شود.



ساعت ۸ صبح، سه شنبه ۲۷ اسفند ماه ۱۳۹۸، پاسخ سوالات

جواب سوال ۱- ایجاد انگیزه، ارتقا هماهنگی و نظارت در بین بازیگران نظام سلامت، تسهیل در یادگیری نظام سلامت و سوق دادن اصلاحات در نظام سلامت

جواب سوال ۲- اتخاذ رویکردی که بتواند باعث شناساسس نقاط ضعف و قوت شود. اولویت بندی موانع اصلی مناظق مهم و مداخله، شناسایی راه حل های بالقوه، تقویت فهم عمکرد سیستم در سطوح مختلف ، فرهنگ تعالی سازمان، اثر بخشی، عدالت و ایمنی در سلامت

جواب سوال ۳- اهداف ذاتی:بهبود سلامتی و انصاف در مشاکت مالی اهداف ابزاری: تامین منابع مالی، ارایه خدمات و تولید منابع

جواب سوال ۴- در ارزیابی ها همه شرکت کنندگان به این کلاس، امتیاز عالی دادند.



بازدید نهایی در پایان برگزاری کلاس: ۴۵۶

شرکت کنندگان در امتحان با احتساب داوطلبان آزاد: ۳۹

تصاویر متن کلاس، ارسالی از سوی دانشجویان می باشد.

این مطالب را نیز ببینید!

بیوگرافی وزیر بهداشت پیشنهادی دولت چهاردهم

دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری اسلامی ایران، دکتر محمدرضا ظفرقندی را به عنوان وزیر بهداشت، ...