پزشک خانواده در ایران فاقد زیر ساخت!

تفکر پزشک خانواده در کشور ما ریشه در فرهنگ ایرانی اسلامی دارد و سابقه آن به قرن ها قبل باز می گردد. در تایید این گفته، سخنی حکیمانه از دانشمند بزرگ کشورمان، حکیم زکریای رازی می تواند اثبات گر این مطلب باشد، آن جا که می گوید: « مریض باید از میان اطبای موثق به یک تن اقتصار ورزد، زیرا کسی که نزد پزشکان متعددی برود، بسیار احتمال دارد که در معرض خطای هر یک از آن ها واقع شود، اما یک طبیب خطایش در جنب صوابش بسیار اندک باشد.»

ضرورت پرداختن به بهداشت و درمان آحاد مردم به قدری اهمیت دارد که در قانون اساسی نیز به آن اشاره شده است؛ همچنین در قانون برنامه پنجم توسعه، مبحث پزشک خانواده از ضروریات نظام سلامت تلقی و بر اجرای آن در قسمت های مختلف تاکید شده است.طرح گسترش شبکه های بهداشتی درمانی، در دهه ۶۰ خورشیدی و با ایجاد خانه های بهداشت، مراکز بهداشتی درمانی روستایی و شهری و ارائه خدمات بهداشتی درمانی، زمینه ساز ارتقا سلامت به خصوص در مناطق روستایی شد و پیشرفت شاخص های سلامت که نتیجه تلاش و موفقیت همه جانبه طراحان برنامه و عوامل اجرایی آن بود به نحو چشم گیری اتفاق افتاد.

مراقبت های اولیه بهداشتی Primary Health Care هم اکنون با حضور بیش از ۳۰هزار بهورز ( به عنوان قلب شبکه)، در بیش از ۱۸هزار خانه بهداشت و با همکاری حدود ۶ هزار پزشک عمومی در ۵ هزار مرکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی در حال ارائه است. در حال حاضر در ادامه اقدامات اصلاحی و عدالت گستر حوزه سلامت، اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع به منظور ارتقا سلامت ایرانیان با هدف دستیابی به اهداف چشم انداز ایران ۱۴۰۴ در دستور کار قرار گرفته است.

نظام ارجاع چیست و چه مزایایی دارد؟

نظام ارجاع سامانه دسترسی افراد به خدمات نظام سلامت در قالب مسیر هدایت شده و سطوح تعریف شده خدمات است. در این سامانه آحاد مردم برای دریافت خدمات سلامتی در سطح اول به پزشک خانواده به عنوان واحد اصلی ارائه و ثبت خدمات سلامتی (سلامت جسمی، روانی و اجتماعی) مراجعه می کنند و در صورت نیاز به خدماتی که امکان انجام آن توسط واحد پزشکی خانواده نباشد پس از معرفی و هدایت او به مراجعه تخصصی سلامتی مراجعه خواهند کرد.

معمولا در این نظام پرونده سلامتی برای هر فرد تشکیل می شود و افراد برای مدت معینی تحت نظر یک پزشک خانواده به انتخاب خود قرار می گیرند و کلیه اطلاعات بهداشتی، درمانی و هزینه ای در پرونده آنان ثبت شده و در صورت تغییر پزشک خانواده این پرونده به پزشک خانواده جدید منتقل می شود. در مستندات و تجارب جهانی و مطالعات و یافته های داخل کشور دلایل زیادی برای اجرای نظام ارجاع برشمرده می شود که درذیل به برخی از آنان اشاره می شود.

۱٫ شناخت کامل بین پزشک و بیمار

۲٫ تشکیل پرونده پزشکی

۳٫ توجه به بعد پیشگیری در سلامت خانواده

۴٫ درمان به موقع بیمار

۵٫ انتخاب علمی مسیر درمان و صیانت از سلامت افراد

۶٫ اعمال طبابت علمی

۷٫ اولویت دادن به معاینات بالینی

۸٫ جلوگیری از عوارض مصرف بی رویه دارو و خدمات پزشکی

۹٫ جلوگیری از سرگردانی بیمار

۱۰٫ هدایت درمان متناسب با اقتصاد جامعه

۱۱٫ احیای شاکله علمی پزشکی با تقویت جایگاه پزشک عمومی به عنوان بدنه طب

۱۲٫ حفظ تناسب لازم میان پزشک عمومی و متخصص

۱۳٫ حفظ حرمت و تقدس پزشکی و جلوگیری از تجاری شدن طب

۱۴٫ تبدیل نظام سلامت از حالت منفعل به فعال

http://salamat.behdasht.gov.ir