جهت تحقق اهداف بیمارستان و کمک به برنامه ریزی ، سازماندهی و هماهنگی فعالیتهای بیمارستانی و ایجاد زمینه جهت مشارکت فعال همه پرسنل کمیته ها و شوراهای پزشکی و بیمارستانی کمیته های مصوب تشکیل می گردد . در هر بیمارستان عمومی دو کمیته اصلی و تعدادی کمیته فرعی تشکیل می شود
کمیته های موجود در بیمارستانها ، تحت عناوین دیگر باید بر اساس این ضوابط استاندارد اصلاح و به فعالیت های خود ادامه دهند.
الف ) کمیته ها ( شوراهای اصلی ) :
کمیته پاسداری و مراقبت و ترویج ارزشهای متعالی
۲ کمیته مراعات موازین شرعی در فعالیتهای بیمارستانی
۳ کمیته نظارت و ارزشیابی درونی بیمارستان
کمیته مدیریت کیفی بیمارستان
۱- کمیته اسناد و مدارک پزشکی و تنظیم پرونده ها
۲- ایمنی و ترویج زایمان طبیعی و کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان
۵- کمیته مرگ و میر و عوارض بیمارستانی
۶- کمیته بهداشت و کنترل عفونت بیمارستانی و لنژ
۷- کمیته سوانح، فوریتهای پزشکی و حوادث غیر مترقبه
نکته
نحوه تشکیل سایر کمیته ها به صورت اجرای بخشنامه و آئین نامه های استانی در بیمارستان قابل تشکیل است مانند: کمیته احیاء نوزاد ، کمیته اقتصاد و درمان ، کمیته انتقال خون ، کمیته ارتقاء کیفی اورژانس ها ، کمیته تعیین تکلیف بیماران
ضوابط مربوط به تشکیل، اهداف، وظایف، ترکیب، گردش کارو ضمانت اجرائی مربوط به کمیته های به شرح مندرج در زیر می باشد:
الف- شورا یا کمیته اصلی :
به مجموعه متخصص و متعهد و مورد وثوقی گفته می شود که رسالت کمک به تحقق بخش عظیمی از اهداف و وظایف بیمارستانی را از طریق مشارکت در برنامه ریزی، مراقبت و نظارت بر حسن انجام فعالیتها، ایجاد هماهنگی برای استفاده بهینه از امکانات موجود و پیش بینی برنامه ارتقاء مستمر کیفیت ارائه خدمات، در شرایط مختلف، عهده دار می باشد.
ب- زیر مجموعه شورا یا کمیته فرعی یا زیر کمیته :
به منظور تحقق عملی اهداف ویژه از موارد مندرج در بالا، با جلب مشارکت نیروهای تخصصی کارآمد حسب مورد و بر اساس شرح وظیفه مدون، کمیته های بیمارستانی یاد شده تشکیل و انجام وظیفه خواهند نمود. در این سند به اختصار از “زیر مجموعه شورا یا کمیته فرعی یا زیر کمیته” به عنوان “کمیته” یاد میگردد.
دستورالعمل نحوه تشکیل و ادغام کمیته های بیمارستانی :
فعالیت تمام کمیته های بیمارستانی ضروریست، در بیمارستانهای مختلف، بسته به موقعیت و اقتضای شرایط بعضی از کمیته ها به شرح زیر می توانند در یکدیگر ادغام شوند. در این صورت کمیته واحد متشکله باید اهداف و وظایف مورد نظر همه کمیته های مربوطه را پیگیری و تبعیت نماید:
الف – در بیمارستانهای آموزشی بزرگ ( دارای ۲۰۰ تخت یا بیشتر و ضریب اشغال تخت ۷۰% یا بیشتر):
۱- تشکیل همه کمیته ها ضروریست.
۲- کمیته اخلاق پزشکی و کمیته مراعات موازین شرعی در فعالیتهای بیمارستانی (تحت عنوان کمیته اخلاق و موازین شرعی) میتواند ادغام گردد.
ب– در بیمارستانهای آموزشی کوچکتر و با فعالیت محدودتر، ادغام کمیته های به شرح زیر میتواند انجام گردد:
۱- کمیته اخلاق پزشکی و کیمته مراعات موازین شرعی در فعالیتهای بیمارستانی ( تحت عنوان کمیته اخلاق و موازین پزشکی)
۲- کمیته آسیب شناسی و نسوج و کمیته مرگ و میر
۳- کمیته تغذیه و رژیمهای درمانی و کمیته دارو ، درمان و تجهیزات ( تحت عنوان کمیته غذا، دارو، درمان و تجهیزات)
تبصره: کمیته هائی که از ترکیب دو یا چند کمیته تشکیل می شوند، باید اهداف مجموعه کمیته های متشکله را تبعیت و وظایف آنها را نیز انجام دهند. ترجیح دارد با تشکیل جلسات بیشتر و بحث مستقل پیرامون موضوعات مربوط به هر کمیته این مهم تحقق پذیرد.
تشکیل سایر کمیته ها به صورت مستقل در این بیمارستانها الزامی است.
ج– در بیمارستانهای درمانی بزرگ (۲۰۰ تخت یا بیشتر و ضریب اشغال تحت ۷۰% یا بیشتر)، مشابه بند الف بیمارستان اقدام گردد.
د– در بیمارستانهای درمانی دارای ۹۶-۱۹۹ تخت و ضریب اشغال تخت مناسب:
۱- کمیته کادر پزشکی، پرسنل پرستاری و کارکنان بیمارستان و کمیته اسناد و مدارک پزشکی و تنظیم پروندها ( تحت عنوان کمیته پرسنل، فعالیتها، آمار و اسناد بیمارستان)
۲- در سایر موارد مشابه بند ب بیمارستان اقدام گردد.
ه – در بقیه بیمارستانهای درمانی :
۱- کلیه موارد مندرج در بند د
۲- ادغام کمیته ایمنی و ترویج زایمان طبیعی و کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان در کمیته بند ب – ۳ (کمیته غذا، دارو، درمان و تجهیزات) که تحت همین عنوان وظایف فوق را نیز انجام دهد.
تبصره :
الف – چنانچه کمیته های ادغام شده به اندازه کافی تشکیل جلسه داده، مجموع شرح وظایف کمیته های متشکله و اهداف آنها تحقق پذیرفته باشد، کسب مجموع امتیازات کمیته های متشکله تا سقف ۹۰% مقدور خواهد بود. در غیر این صورت به تناسب کمبود فعالیت از امتیازات مکتسبه باید کاسته شود.
ب- هیچ کمیته ای نباستی حذف گردد و کسب حداقل امتیاز هر کمیته الزامی است.
مراقبت و نظارت بر مراعات موازین شرعی و اصول اخلاق پزشکی در همه شرایط و در جمیع خدمات بیمارستانی برقراری نظام و عملکرد موثر سیستم صحیح اطلاع رسانی و گزارش دهی و پیگیری روند مرگ و میر و عوارض کنترل عفونتهای بیمارستانی – رسیدگی به امور تغذیه، لنژ و … تعیین جایگاه بیمارستان در نظام ارجاع و نظارت بر مراعات سیستم ارجاع :
الف- از خانه بهداشت به مراکز بهداشتی، درمانی و از آنجا به بیمارستان، (از طریق آموزش مردم و پرسنل سطوح اول و دوم و سوم ارائه خدمات بهداشتی، درمانی، هماهنگی با سطوح فوق و برنامه ریزی )
ب : از بیمارستان به سطوح بالاتر خدمات تخصصی، ارسال پس خوراند (فیدبک) به سطوح قبل و بعد نیز حائز اهمیت است.
وظایف کمیته ها و شوراهای پزشکی و بیمارستانی :
۱- تعیین خط مشی و زمینه های عملکرد بیمارستان برای تحقق اهداف و بر اساس موازین و رهنمودهای وزارت متبوع و دانشگاه
۲- طراحی و برنامه ریزی اجرایی جهت تحقق اهداف مزبور
۳- شناسایی مشکلات و معضلات اصلی در عملکرد بیمارستان و رهیابی جهت حل آنها
۴- تلاش مستمر در جهت افزایش کیفیت و بهبود عملکرد بیمارستان و رضایت گیرندگان خدمات.
۵- پیشنهاد اعضا و ترکیب زیر کمیته های بیمارستانی بر اساس موازین و رهنمودهای وزارت متبوع و دانشگاه و دستورالعمل اجرائی ارزشیابی
۶- پیگیری روند ارتقاء کیفیت خدمات بیمارستانی و ارزشیابی منظم و مستمر درونی بیمارستان
اسامی، عناوین، مشخصات کمیته ها و شوراهای پزشکی و بیمارستانی:
در هر بیمارستان عمومی دو کمیته اصلی و تعدادی کمیته فرعی (زیر کمیته) به شرح زیر باید تشکیل و بطور مستمر و موثر فعالیت داشته باشد.
کمیته ها ( شوراهای ) اصلی :
۱٫ شورای ( کمیته اصلی) پاسداری و مراقبت و ترویج ارزشهای متعالی در بیمارستان
این کمیته اصلی از طریق سه زیر کمیته به شرح مندرج در زیر تشکیل و به امور محوله خواهد پرداخت:
ترکیب :
الف – نماینده رئیس دانشگاه
ب – نماینده ای از نهاد دفتر مقام معظم رهبری در دانشگاه
ج- نماینده ای از معاونت فرهنگی دانشگاه
د- رئیس بیمارستان ( مسئول فنی در بیمارستانهای خصوصی )
ه- بالاترین مقام علمی بیمارستان
ز- مدیر پرستاری بیمارستان
ح- یک نفر پزشک شاغل از افراد پیش کسوت و با سابقه بیشتر
ط – یک نفر از پزشکان بازنشسته، مشهور به دیانت و اخلاق حسنه ( در صورت امکان و فراهم بودن شرایط)
ی – یکی از امنای محل ( در صورت امکان و فراهم بودن شرایط)
ک – نماینده ای از ۳ زیر کمیته مربوطه
تبصره: تشکیل کمیته انتخاب اعضای ردیفهای “ه” و ” ح تا ک ” بعهده رئیس بیمارستان خواهد بود.
تبصره: این کمیته هر سال حداقل دو نوبت باید تشکیل جلسه داده ضمن استماع گزارشات کمیته های سه گانه زیر مجموعه خود و اتخاذ تصمیمات و سیاستهای اصولی، تصمیمات لازم برای حداکثر شش ماه بعد اتخاذ نماید. مدت این جلسات حداقل باید ۳ ساعت بوده، صورتجلسه فی المجلس تنظیم و به ریاست دانشگاه منعکس گردد. تمام یا بخشی از این گزارش در صورت صلاحدید ریاست دانشگاه در شورای ارزشیابی دانشگاه مطرح و برای نماینده ولی فقیه در دانشگاه و معاونت فرهنگی ارسال خواهد شد.
تبصره : کلیه پرسنل بیمارستانی اخلاقاً و قانوناً مکلف به اجرای تصمیمات این کمیته خواهند بود. رئیس بیمارستان مجری تصمیمات اجرائی این کمیته خواهد بود.
کمیته های فرعی (زیر کمیته ها ) در بیمارستان عمومی :
۲٫ کمیته مراعات موازین شرعی در فعالیتهای بیمارستانی
۳٫ کمیته نظارت و ارزشیابی درونی بیمارستان
۲٫ شورای ( کمیته اصلی) مدیریت کیفی بیمارستان
ترکیب و نحوه عملکرد :
اعضای این کمیته باید از کسانی انتخاب گردند که مسئولیتهای کلیدی بیمارستان را بر عهده داشته و در حل مشکلات طراحی و برنامه ریزی به صورت گروهی مهارت داشته باشند، ترکیب آن عبارت است از :
ریاست بیمارستان
سرپرست علمی اورژانس
دو نفر از رو سای بخشها به انتخاب رئیس بیمارستان مرجحا از متخصصین پیش کسوت.
مدیر بیمارستان ( در بخش خصوصی مسئول فنی)
پرستار ارشد ( مدیر پرستاری ) بیمارستان
رئیس حسابداری
یک یا دو نفر از افراد صاحبنظر در زمینه برنامه ریزی به انتخاب رئیس بیمارستان
یک نماینده از هر زیر کمیته مربوطه به انتخاب زیر کمیته های مربوطه
لازم است حداقل هر دو ماه یکبار جلسات شورا تشکیل گردیده و صورت جلسات به معاونت درمان دانشگاه مربوطه ارسال گردد تا پس از بررسی و اظهار نظر دانشگاه در پرونده بیمارستان مزبور ثبت گردد. صورتجلسات کمیته باید در فایلی به نام کمیته فوق درج و به عنوان اسناد بیمارستان نگهداری شود. گزارش عملکرد سالیانه شورا در پایان هر سال با تعیین نقاط ضعف و نقاط قوت و ارائه پیشنهادات اصلاحی و ارائه راهکارهای علمی برای ارتقاء مستمر کیفیت همه فعالیتهای بیمارستان مربوطه و تعیین وظایف و مسئولیتهای داخلی به تفکیک پرسنل بیمارستان مربوطه بایستی تهیه و انتشار یابد و موارد اجرائی و عملی به مورد اجرا گذاشته شود. این گزارش سالیانه بایستی مشتمل بر کلیات و گزارشات تفضیلی به تفکیک هر کمیته بیمارستان در زیر مجموعه این کمیته اصلی باشد. گزارشات مربوط به این کمیته از منابع اصلی گروه ارزشیابی قبل از انجام بازدید از بیمارستان بشمار میرود. همچنین در زمان تصمیم گیری نهائی در شورای ارزشیابی دانشگاه، از مفاد این گزارشات باید به نحو احسن استفاده گردد.
تبصره – چنانچه گزارشات جدید مربوط به شوراها یا کمیته های اصلی در دانشگاه موجود نباشد، ۲۵% از مجموع نمرات مکتسبه کمیته های بیمارستان باید کسر گردد.
تبصره – در بیمارستانهایکوچکتر و بیمارستانهایی که امکانات تشکیل همه کمیته ها فراهم نیست، وظایف بعضی از کمیته های فرعی میتواند توسط این کمیته اصلی انجام شود. مشروط بر آنکه به تناسب تعداد و وظایف این کمیته ها، تعداد جلسات مورد نیاز اختصاصاً برای رسیدگی به همان هدف تشکیل و صورتجلسات مستقل تنظیم گردد. بدیهی است، این امر در مورد آن عده از کمیته ها که تاکید و تصریح گردیده است. قابل انجام نمیباشد و این کمیته ها باید بطور مستقل تشکیل شوند. نحوه ادغام کمیته ها به شرح مندرج در صفحات ۱۰۰ و ۱۰۱ همین مجموعه آورده شده است و لازم الاجراء میباشد.
کمیته های بیمارستانی از زیر مجموعه کمیته اصلی ( شورای ) مدیریت کیفی بیمارستان
کمیته های بیمارستانی به هدف تقویت عملکرد و رفع مشکلات و معضلات موجود در موضوعات خاص تشکیل می گردد. کمیته های اصلی بیمارستانی در مواردی فعالیت می نمایند که همکاری چند جانبه گروهها و بخشهای مختلف بیمارستانی برای فراهم آوردن زمینه های بهبود عملکرد لازم و ضروری است.
در مواردی که عملکرد یکی از واحدهای بیمارستانی با اشکال مواجه گردیده است یا به واسطه شرایط موجود، نیاز به تاکید و تقویت موضوع میباشد کمیته های ویژه جهت رفع نواقص موجود و بهبودی سیستم با استفاده از توان و همکاری دیگر بخشهای بیمارستانی تشکیل میگردد.
اسامی و مشخصات کمتیه های بیمارستانی از زیر مجموعه کمیته اصلی (شورای) مدیریت کیفیت بیمارستان:
۱- کمیته اسناد و مدارک پزشکی و تنظیم پرونده ها
۲- ایمنی و ترویج زایمان طبیعی و کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان
۵- کمیته مرگ و میر و عوارض بیمارستانی
۶- کمیته بهداشت و کنترل عفونت بیمارستانی و لنژ
۷- کمیته سوانح، فوریتهای پزشکی و حوادث غیر مترقبه