اصول اولیه مراقبت های بهداشتی مبتنی بر عدالت اجتماعی است.
خدمات بهداشتی و فعالیت های مربوط به حوزه سلامت باید در تمام زمان ها و مکان ها در اختیار مردم شریف کشورمان قرار بگیرد.
در این راستا ۵۲ شاخص که نشان دهنده ارائه خدمات بهداشتی درمانی و فعالیت های مربوط به سلامت بصورت عادلانه و مبتنی بر عدالت اجتماعی می باشند، تعیین شده است.
این شاخص ها به چند دسته اصلی تقسیم می شوند که شامل شاخص های مرگ و میر، شاخص های بروز و شیوع بیماری ها، شاخص های میزان دسترسی به وضعیت مطلوب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می باشند.
شاخص های مرگ و میر شامل مرگ و میر نوزادان، مرگ و میر کودکان زیر یک سال، مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال و مرگ و میر مادران باردار بوده و نشان دهنده وضعیت بهداشتی کشورها میباشند. مقایسه این شاخص ها در نقاط مختلف یک کشور نشان دهنده توزیع خدمات بهداشتی و عدالت در سلامت آن کشور می باشد. و ارائه خدمات بهداشتی باید به گونه ای باشد که فرقی بین مردم در شهرهای بزرگ و توسعه یافته با مردم در شهرهای کوچک و دور افتاده وجود نداشته باشد.
شاخص های مربوط به بروز و شیوع بیماری های، مثل میزان بروز بیماری سل، میزان بروز بیماری مالاریا، میزان بروز بیماری فشار خون، میزان بروز بیماری سرطان و دیگر بیماری های واگیر و غیر واگیر، نشان دهنده مطلوبیت وضعیت بهداشتی یک منطقه می باشد. و هرچه میزان بروز بیماری ها کمتر بوده و به رقم استانداردهای جهانی بهداشت نزدیکتر باشیم، میزان پیشرفت و توسعه خدمات بهداشتی ما نیز بهتر بوده است.
اگرچه دسترسی مردم به مساجد، سازمان های اجتماعی و حمایتی و دیگر اماکن و سازمان ها در خارج از سیستم های بهداشتی صورت می پذیرد اما هماهنگی وسیع با محوریت استانداری با فرمانداری ها و ادارات مربوطه صورت گرفته تا وظایف هر کدام در عهده دار بودن تولیت این برنامه ها مشخص شود.
از دیگر شاخص های عدالت در سلامت شاخص های بهداشت محیطی بوده که مهمترین آنها دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم و توالت بهداشتی در روستاها می باشد.
در سال های اخیر پیشرفت های قابل توجهی در زمینه ارائه خدمات بهداشتی در استان ها و از جمله استان های محروم صورت گرفته است اما برای تأمین سلامت مردم، کارهای زیادی وجود دارد که باید انجام داده شود.
دکتر سید محمد علوی معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز