نقش حکومت ها در صیانت از خانواده

وی با اظهار این مطلب که دشمن حمله به هویت دینی و ایرانی ما را در دستور کار خود قرار داده است، بیان داشت: برای مقابله با این مسئله باید محیطی فراهم شود که زوجین و اعضای خانواده از “آرامش و امنیت” و “آسایش و رفاه” سهم عادلانه‌ای داشته باشند و خانواده کانونی برای ترویج سبک زندگی سالم و تربیت فرزندان صالح و نیز تکیه گاهی مطمئن برای جامعه رو به پیشرفت باشد.

این استاد دانشگاه با اشاره به نقش نیروی انسانی سالم، دانا و ماهر در تحول جامعه، گفت: نقطه شروع شکل گیری شخصیت هر فرد به خانواده و محیط آن و به دست پدر و مادر و مربیان و معلمان کشور است و باید در این ارتباط با رویکرد و دیدگاه صحیح اقدامات مناسبی مورد توجه باشد.

رییس مرکز تحقیقات سیاستگذاری اقتصاد سلامت با یادآوری مشکلات مختلف فراروی جوانان در امر ازدواج و فرزندآوری و تاکید بر لزوم حمایت قوای سه گانه از سیاست تحکیم خانواده در کشور، گفت: باید به دور از هرگونه سطحی نگری و شعار سرایی، رفتاری شکل گیرد که ازدواج‌های به موقع، آسان و ماندگار در کشور نهادینه شوند.

دارنده‌ نخستین جایزه ملی جمعیت ایران با عنوان «ایران؛ جوان بمان»، با توجه به کاهش شدید نرخ باروری ایران در سه دهه اخیر و خطراتی که آینده جوانی جمعیت کشور را تهدید می کنند، اظهار داشت: با تامل در شاخص های مختلفی که با این مسئله مرتبط است، ضرورت دارد جوانان بعد از ازدواج، فرزندآوری را به تاخیر نیاندازند و با فاصله گذاری حداکثر ۱۸ تا ۲۴ ماه، تعداد مناسب فرزندان خود را در طی دوره مطلوب باروری تنظیم کنند.

وی با ذکر برخی از عوارض تک فرزندی گفت: از جمله عوارض کنترل جمعیت دراز مدت در جامعه، روی آوردن به تک فرزندی و فاصله گذاری طولانی بین فرزندان و به هم خوردن تنظیم تربیتی فرزندان است و در این راستا هم اکنون مشکلات زیادی به وجود آمده و در آینده هم تشدید خواهد شد.

وی ادامه داد: بررسی‌ها در کشورهایی که در گذشته برنامه‌های کنترل جمعیت را دنبال کرده‌اند، حاکی از آن است که این برنامه‌ها، سن ازدواج و فرزندآوری پدر و مادرها را افزایش داده و بین آن ها و فرزندانشان شکاف نسلی و در نتیجه اختلال تربیتی ایجاد کرده است، لذا این کشورها، ازدواج جوانان در سنین زیر سی سال و حداقل سه فرزندی را توصیه می کنند و برای این منظور مشوق ها و امکانات زیادی را به صحنه آورده اند.

وی با گله گذاری از مجلس و دولت در باره عمل به رهنمودهای جمعیتی مقام معظم رهبری گفت: در مجموع تلاش های این قوا نه تنها اثرگذاری خاصی نداشته، بلکه گاهی دیده می شود که نگرش ها در این زمینه با سیاست های کلی نظام فاصله دارد و این خود چالشی در راه برنامه ریزی جامع و پشتیبانی بودجه ای از آنست. مجلس آینده هر چقدر در این حوزه ها فعالیت کند و با سایر قوا تعامل داشته باشد در واقع به همان میزان جهت فراهم آوردن زمینه های سالم برای کیفیت زندگی مردم و نیز رفع بسیاری از معضلات فرهنگی و آسیب های اجتماعی دامنگیر جوانان کوشیده است.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی در بخش دیگری از سخنان خود به برخی از دیدگاه های متعالی شهید حاج قاسم سلیمانی در امور فرهنگی، سیاسی و اجتماعی پرداخت و با اشاره به فرازی از وصیت نامه این شخصیت جامع و محبوب گفت: آن شهید عزیز می فرمایند: “مسئولین همانند پدران جامعه می‌بایست به مسئولیت خود پیرامون تربیت و حراست از جامعه توجه کنند، نه با بی‌مبالاتی و به‌خاطر احساسات و جلب برخی از آرای احساسی زودگذر، از اخلاقیاتی حمایت کنند که طلاق و فساد را در جامعه توسعه دهد و خانواده‌ها را از هم بپاشاند. حکومت‌ها عامل اصلی در استحکام خانواده و از طرف دیگر عامل مهم از هم پاشیدن خانواده هستند.” مسئله  حکومت و نقش تربیتی مسئولین در این سفارش، مطلب فوق العاده مهمی است که به عنوان یک اصل اساسی همواره باید مورد توجه جدی اداره کنندگان جامعه در همه قوا و بخش ها باشد.

این استاد دانشگاه، در همین ارتباط یکی دیگر از عوامل کاهش نرخ باروری در جامعه را گریز از نقش مادری عنوان کرد و اظهار داشت: متاسفانه به علت کم کاری دستگاه های مسئول و کم توجهی به  فرهنگ سازی در برابر موج های مخرب و مسموم، به صورت های مختلف و در ابعاد گسترده تلاش‌هایی در جامعه صورت گرفته که گاهی دختران و زنان نقش مادری و همسری را، کم رنگ و یک نقش فرعی پنداشته اند و در نتیجه بخشی از جوانان و خانواده ها اشتغال به کار و تحصیل دختران را مقدم بر ازدواج تلقی نموده اند! شکل گیری چنین دیدگاه هایی در حکم تهدید سلامت و بالندگی جامعه است.

این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به اهمیت خانواده در پیشبرد جامعه، بیان داشت: تحکیم خانواده یکی از ویژگی‌های مهم جامعه سنتی ما بود، این امتیاز الان به عنوان یک راه حل در پیشگیری از آسیب های اجتماعی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته  که فروپاشی اخلاقی در جامعه خود و تاثیر منفی آن بر سایر ساختارها و بنیان ها را تجربه کرده اند، مورد توجه قرار گرفته است، آنها به دنبال این هستند که بین شغل، تحصیل و زندگی زنان و محور قرار گرفتن آن ها در بنای خانواده هماهنگی و تعادل ایجاد کنند؛ این در حالی است که در جامعه ما گاهی به نام پیشرفت و مدرنیته، برخلاف این مسیر حرکت و ریل گذاری می شود.

دکتر علیمحمدزاده، با اشاره به آمارهای ناباروری اولیه و ثانویه در ایران و جهان که در کشور ما بیش از میانگین جهانی است، خاطر نشان کرد: دیر ازدواج کردن، تاخیر در فرزندآوری و فاصله سنی بیشتر بین فرزندان و استفاده طولانی مدت از روش‌های پیشگیری از بارداری در تاخیر تشخیص، درمان دشوار و افزایش میزان ناباروری تاثیرگذار است. بنابر این توصیه به ازدواج و فرزندآوری در سن مناسب، از این حیث هم در تشخیص زودرس و درمان سریع و نیز پیشگیری از ناباروری حائز اهمیت است.

وی ارتقاء سلامت مادر و کودک را از شاخص‌های توسعه یافتگی کشورها ذکر کرد و گفت: از معضلات دیگر وجود سقط های غیردرمانی و سزارین‌های انتخابی بالاست. این موارد هم به این شاخص مهم و محوری آسیب وارد می‌کنند و ضروری است که مسئولان بهداشتی و درمانی کشور در اجرای دقیق دستورالعمل‌ها و ضوابطی که در این ارتباط هست و تحولات آموزشی که در این زمینه باید صورت گیرد، اهتمام جدی داشته باشند تا از این طریق هم در کاهش بار بیماری‌ها در حال و آینده و کیفیت زندگی مادران و نسل آینده و اصلاح شیوه درست زندگی و هم در رعایت کارآیی فنی و تخصیصی در ارائه خدمات سلامت و هزینه‌کرد بهتر منابع گوناگون، وضعیت مناسب تری پایه گذاری گردد.

وی مُد شدن زایمان‌های تاریخ رُند و مناستی به ویژه در زایمان‌های نخست و به مدد سزارین‌های الکتیو (انتخابی) را مصیبت بزرگ فرهنگی در عصر کنونی ایران خواند که در سیستم رشد و تکامل جنین در ماه آخر حاملگی اخلال ایجاد می‌کند و بیان داشت: باید به داستان پرمخاطره زایمان‌های رُند در جامعه خاتمه داده شود. متاسفانه این زایمان‌ها گاهی با ژست عالمانه و به خیال اینکه حرکتی به روز و رو به پیش است، صورت می گیرد. باید گفت هرگونه مداخله زمانی و پزشکی نابجا در روند زایمان طبیعی، اقدامی ناصواب است.  

وی اضافه کرد: این نوع ترجیحات گاهی از سوی خانواده‌ها، امری فانتزی و بلااشکال محسوب می شود، لکن صاحب نظران و دست اندرکاران امر، مسئولیت آگاه سازی و فرهنگ سازی در جامعه را دارند و دستگاه‌های مسئول هم در نظارت بر رعایت الزامات ممیزی بالینی و استانداردها  نباید کوتاهی کنند.

این پزشک و استاد دانشگاه در بخشی دیگر از سخنان خود با تعریفی از پنجره جمعیتی، به عنوان یک فرصت طلایی که در آن جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال کشور، حدود ۷۰ درصد و جمعیت زیر ۱۵ سال و بالای ۶۵ سال، حدود ۳۰ درصد است، اشاره کرد و گفت: ایران از سال ۱۳۸۵ چنین وضعیتی دارد و جمعیت شناسان می‌گویند تا سال ۱۴۲۵ یعنی به مدت ۴۰ سال این پنجره به روی کشور باز خواهد ماند ولی نکته اینجاست که اگر به همه مسائلی که یادآوری شد، توجه نشود و منابع لازم در این باره اختصاص نیابد، این دوره طلایی بی هیچ دستاوردی سپری خواهد شد و پس از آن تهدید ها و آسیب های ناشی از این بی عملی فرا خواهد رسید. 

دکتر علی محمدزاده هشدارهای جمعیتی مقام معظم رهبری را در این راستا و استفاده از این فرصت ارزیابی کرد و گفت: ولی فقیه بر اساس  کارشناسی دقیق ارزشها را مطرح و تبیین می نمایند و نقش مدیران ارشد، ترجمه این ارزشها به اهداف است و سپس در سطح عملیاتی باید این اهداف به مقررات و دستورالعمل و یا به عبارتی به اقدام و عمل تبدیل شوند. دستگاه های ما هر جا در چنین مسیری قرار گرفته اند، دستاورد داشته ایم و هر جا به هر دلیلی تعلل و سستی کرده اند، نتیجه مناسبی نداشته ایم که یکی از مصادیق آن همین مسئله جمعیت و سیاست های کلی ۱۴ گانه مربوط به آن است که حقیقتا در این خصوص دچار بی فکری و بی عملی هستیم.

وی «مهاجرت نخبگان» را به نوعی «مهاجرت ژن‌های هوشمند» خواند و توضیح داد: براساس پژوهش‌های جدید در فرآیند مهاجرت نخبگان و متخصصان، نه تنها نخبگان که سرمایه ملی به شمار می‌آیند، از آن کشور می‌روند، بلکه پس از گذشت قرن‌ها از نظر ژنتیکی کشورهای نخبه پذیر به جوامع نخبه تبدیل خواهند شد و درصد ژن‌های هوشمند آنها به شکل گسترده‌ای افزایش می‌یابند؛ لذا در زمینه نوآوری و تولید علم و فن‌آوری همچنان پیشتاز خواهند بود؛ در مقابل کشورهای نخبه گریز روز به روز فقیرتر شده و به دلیل همین فقر، وابسته‌تر می‌شوند و تعادل جهانی با شدت بیشتری به هم می‌خورد.

وی گفت: از این رو در توجه به نیازهای نخبگان و فراهم آوردن امکانات لازم برای فعال سازی ایشان و شیوه مدیریت بر نخبگان در کشور باید در مواردی تجدید نظر شود و گام‌های عملی بیشتری برداشته شود. واقعیت این است که تنها با بکارگیری سبک های عمومی مدیریت، نمی شود از همه فکر و توان نخبگان به نفع کشورمان صیانت و استفاده کرد. باید سازمان های متحول در این رابطه سبک های مدیریت بر تخبگان را یاد بگیرند و طرحی نو دراندازند. 

این پزشک و متخصص در مدیریت بهداشت و درمان در خاتمه با اشاره به نگرانی جامعه از بیماری کووید ۱۹، شعار کرونا ویروس؛ “نه ترس” و “نه بی تفاوتی”، بلکه “هوشیاری” و  “پیشگیری”، را یادآور شد و گفت: مردم به شایعات توجه نکنند و به نکات ایمنی که از سوی صدا و سیما و مسئولین وزارت بهداشت و درمان اعلام می شود، عمل کنند و ضمن اجتناب از حضور در تجمعات، عدم استفاده از وسائل مشترک و عدم تماس با سطوح آلوده، از شستن مکرر دست ها با آب گرم و صابون غفلت نورزند. همه با هم همکاری کنیم. مراقب سالمندان و افراد دارای بیماریهای زمینه ای هم باشیم. ان شاء الله وضعیت در سایه این توجهات فردی و جمعی در روزهای آینده بهتر خواهد شد.