«علیاشرف رحمانپناه» عضو شورایعالی نظام پرستاری کشور در یادداشتی مطالبی را در خصوص اصلاحات ذکر شده برای طرح تحول سلامت از جمله اجرای پزشک خانواده، اجرای سیستم ارجاع و تدوین گاید لاینهای درمانی و ایرادات وارده به آن را به نگارش در آورده است.
به گزارش پایگاه خبری نظام پرستاری تهران، متن کامل یادداشت به شرح ذیل است:
با نام و یاد خداوند متعال و عرض سلام و تبریک ایام ماه مبارک ربیع همچنین تبریک یادگار باستانی ما ایرانیان، گرامیداشت پایان طولانی شدن تاریکی و آغاز دوباره شروع روشنایی به حضور شما و همه مردم شریف ایران بهویژه عزیزان همکاری که در طولانیترین شب سال در کنار بیماران شب زندهداری کردند.
همانطور که مستحضرید از آغاز طرح تحول ما بهعنوان کارشناسان درگیر در مشکلات نظام سلامت و طرحهای مربوط به آن با نقدهای کارشناسی و بیان ایرادات طرح و اعلام اینکه زیرساختهای لازم برای این طرح در کشور و نظام سلامت و نظام بیمهای و ساختار نظارتی حاکم بر نظام سلامت ما وجود ندارد، سعی کردیم مشکلات و عواقب مبتلا به نظام سلامت را با اجرای ناقص و سطحی و فورس ماژوری بیان کردیم.
اما متأسفانه ساختار مدیریت بوروکراتیک مطلق در نظام سلامت ما و شوق وذوق و سرمستی ناشی از سرازیر شدن بودجههای بیش از ۱۰ هزار میلیاردی که به گفته خود مجریان و مدیران کلان نظام سلامت برای خودشان هم قابل تصور نبود و القاء شعار مطلق کاهش از جیب مردم در رسانهها و بهویژه صدا و سیما و مسیر تک صدایی بسیار زودتر از موعد قابل پیشبینی طرح تحول را با چالش جدی مالی روبرو کرد.
بنده خود شخصاً در نامههای جداگانهای عواقب ناشی اجرای بد و تک بعدی طرح تحول نظام سلامت را برای ارکان نظام و دو بار برای ریاست محترم جمهوری و ریاست محترم مجلس و نمایندگان حوزه انتخابی خود در مجلس نهم و وزیر محترم بهداشت و درمان و معاون محترم ایشان را یادآور شدم.
بصورت نشستهای حضوری اعلام کردم و بارها وبارها از تریبونهای مختلف این مشکلات و عواقب فریاد زده شده است. اما متأسفانه طراحان و مجریان و ناظرین طرح که هر سه در یک کانون هستند همه منتقدین را ادبیاتهای معاند و … بدرقه کردند و البته صدای یک جانبه این عزیزان در صدا و سیما به این سرمستی افزود و بسیار جای خوشحالی است که نمیدانم چرا اما صدا و سیما راه خود را تغییر داده است و اگر چه بازهم بدون حضور منتقدین، اما خود گوشههایی از نقد منتقدین را بیان و در حد مقدورات طرح و مجریان را با چالش روبرو میکند که به روشن شدن حقایق کمک خواهد کرد.
بله همانطور که نمایندگان محترم کمیسیون بهداشت ودرمان مجلس فرمودند اگر این زیرساختها مانند طرح پزشک خانواده پس از چند سال پایلوت شدن بهدرستی ارزیابی و عیبیابی و اجرا میشد و از بسیاری از هزینهها و مراجعات بیرویه وغیرضرور به متخصصان جلوگیری میشد. میتوانست بهعنوان یکی از زیرساختهای کلیدی و تعیینکننده در بستر نظام سلامت برای تحول و کاهش هزینههای القایی و پرداخت از جیب مردم و کاهش زیرمیزیها و …. بسیاری دیگر از مشکلات مبتلابه نظام سلامت را پیشگیری کند. اما سئوال مهم اینجاست که چرا طراحان طرح تحول بدون توجه به این امر مهم که در حال پایلوت شدن بود و عملاً از گردونه طرحهای موجود در وزارت بهداشت در حال حذف شدن یک شبه طرح تحول اجرایی شد و به تبع آن مشکلات و … بوجود آمد ؟ و آیا طراحان و مجریان طرح تحول آیا اصولاً و عملاً اعتقادی به اجرای جدی طرح پزشک خانواده دارند؟
هرچند که این طرح یعنی طرح پزشک خانواده نیز یک کپی پیست از کشوری دیگر و مشکلات خاص خود را دارد، اما حداقل میتواند و میتوانست بخش مهمی از هدررفت سرمایههای طرح تحول را کم کند.
نکته مهم دیگر در نگرش و برنامه نمایندگان محترم ایجاد گاید لاینهای تخصصی برای نظارت بر عملکرد پزشکان محترم است!
اولاً مشکل ما این است که در ابتدا هیچگاه به مشکل اعتقادی نداریم وگرنه باید از ابتدا و پیش از اجرای طرح این گایدلاینها طراحی و تصویب و سپس طرح را ابلاغ می کردند که تا حال نشده است و اصولا تا کنون گاید لاینی تهبه نشده است ومدتها وقت وزمان لازم است تا برای هر رده و تخصصی این گایدلاینها تهیه و تصویب و اجرایی شود و تازه هنوز این سئوال هست که آیا جامعه پزشکی ما اصولاً اعتقادی به محدودیت و نظمپذیری دارد؟؟
افرادی که سالهای سال حتی در دوران آموزش نیز عادت به پاسخگویی به مدیریت اجرایی ندارند آیا میپذیرند در یک چارچوب محدود کارکنند؟ مگر چند درصد پزشکان از خود مدیران پزشک گرفته تا همکاران بالین و آموزش اعتقاد به نظم در ورود و خروج دارند؟ و در کدام مرکز این محدودیتها حتی در خصوص پزشکان مقیم اجرایی شده است و رعایت شده است تا هماکنون امیدوار بود به گایدلاینها توجهی بشود!
مسأله سوم که به اعتقاد من بهعنوان یک کارشناس که بیش از ۲۵ سال عمرم را در این سیستم صرف کردهام این است که بزرگترین معضل نظام سلامت و بهداشت و درمان این است که خود متولی، طراح، مجری و ناظر همه طرحها و پروژههای اجرا شده در حوزه بهداشت ودرمان است و هماکنون خود میخواهد پرداختکننده و مالک بر صندوقهای بیمهای در قالب طرح تجمیع بیمهها نیز بشود !!
بله اگر بیمههای ما نیز در یک ساختار واحد و منسجم باشند بدون شک قویتر و تأثیرگذار تر خواهند بود اما در صورتی که حق نظارت واختیار کنترل بر خدمات خریداری شده توسط بیمهها به آنان داده شود و در ساختاری مستقل از مجری و ارائهدهنده خدمت.
در غیر این صورت این طرح نیز مانند همه طرحهای اجراشده در وزارت بهداشت در ادوار گذشته و اکنون به شکست منجر خواهد شد. مانند طرحهای ارتقاء کیفیت در اواخر دهه هفتاد، طرح حاکمیت بالینی در سه چهار سال گذشته و اعتباربخشی که مانند هر طرح دیگر فقط بروی کاغذ و فاقد اثربخشی مناسب در بالین است و بهجای افزایش کیفیت خدمات فقط افزایش هزینهها و صرف وقت پرسنل به نوشتن و دوری آنان از بیمار و بالین بیمار است و متأسفانه در ساختار موجود هیچ نقدی هم خریدار ندارد. جز نمرات ارزشیابی که داده میشود و رتبهبندیهایی که خود به خودمان میدهیم . ترس و نگرانی در ساختار موجود این است که ایده نمایندگان محترم حتی در صورت اجرایی شدن تا چه میزان در دنیای واقع عملی و موثر باشد.
و سئوال بعدی این است که آیا تا تهیه همه این ابزارها باید طرح تحول با شتاب و به شیوه کنونی ادامه یابد و اجرا شود ؟
و یا آیا دولت و نمایندگان در مقطع زمانی کنونی قادر به محدود کردن و یا توقف طرح هستند؟ و آیا طرح با مشکلات و بدهیهای بیمهها به مراکز درمانی و مراکز درمانی به پزشکان و پرسنل درمانی قادر به ادامه هست یا نه ؟ امری است که در آینده روشن خواهد شد و واکنشهایی که از سوی طرفهای ذینفع ارائه خواهد شد.
اما این که طرح تحول بغیر از بندهای فوق مشکلات دیگری نیز دارد یا خیر؟
ما معتقد هستیم طرح با سیستم پرداخت مبتنی بر عملکرد که یک شعار بیش نیست. ساختار حقوق پرسنل درمانی را بهم ریخته است بگونهای که بیعدالتی و فاصله طبقاتی. تخلف از قانون در پرداخت اضافه کاری که باید برمبنای قانون مدیریت خدمات کشوری و برمبنای درصدی از حقوق فرد و بودجهای که مطمئن و قابل پرداخت باشد، پرداخت بشود. در قالب طرح و اضافه کاری با تأخیر بیش از ۷ ماه تا یک سال در برخی مراکز روبرو شده است در صورتی که نحوه انجام و وادار کردن کارمندان دولت به اضافهکاری در قانون مدیریت استخدام کشوری به روشنی آورده شده است همچنین تعهد مدیر مافوق برای پرداخت برابر مقررات موجود .
حال در این شیوه پرداخت متأسفانه علاوهبر کارانه، اضافه کار پرسنل نیز با همین میزان تأخیر روبرو شده است که خلاف نص صریح قانون است. نمیدانم چگونه وزیر محترم برای اخذ تأییدیه اقدامات خود در حوزه مدیریت خویش از مراجع معظم یاری میگیرند اما در حق پرسنلی که در مقابل نان شب زن و بچه آنان شرعاً و قانوناً مکلف وموظف هستند بیتفاوت هستند!
اینها فقط بخشی از مشکلات طرح است که از ابتدا تاکنون ما فریاد میزنیم و متأسفانه بجای شنیدن و رفع مشکل متهم به بداخلاقی میشویم و …