سبک زندگی سالم

دکتر خلیل علی محمد زاده

دکترخلیل علی محمدزاده

سبک زندگی سالم،

نیاز مدیریت خوب ذر جامعه اسلامی است.

دکترخلیل علی محمدزاده استاد دانشگاه، در کنفرانس سبک زندگی سالم که به همت بسیج جامعه پزشکی برگزار شد، گفت: سبک زندگی در واقع روش زندگی کردن است و همه ی ابعاد و زمینه های زندگی فردی و اجتماعی اعم از خرد و کلان متاثر از دیدگاهی است که اساس این روش را شکل می دهد.

وی اظهار داشت: وقتی از سبک زندگی صحبت می کنیم خیلی مهم است که اول پسوند آن که بیانگر بینش و جهان بینی حاکم بر آن است، معلوم گردد، چون بدینوسیله چارچوب و مبانی نظری تشکیل دهنده ی آن، جهت و رفتار فرد و به تبع آن جامعه تحلیل می شود.

وی افزود: زمانی که در جامعه در صورت های مختلف، فرهنگ غربی ارزش پیدا می کند، نتیجه این می شود که در برخی اجزای جامعه، نشانه ها و آثاری پیدا شود که با سبک زندگی فرهنگ اسلامی و ایرانی سنخیت ندارد و این نظم، تناسب و تعادل جامعه را دچار دگرگونی می کند. فرهنگ غربی و فرهنگ اسلامی در دو سر پیوستار طیف سبک زندگی، قابل بحث است.  به هر میزانی که به یکی نزدیک شویم، از آن دیگری شاید به همان میزان دور می شویم.

وی نمونه ای از تغییر در سبک زندگی را مثال آورد و گفت: در گذشته جوانان بعد از سربازی و یا در پایان یک مقطع از تحصیلات دانشگاهی و یا در حین سربازی و تحصیل، یکی از اولویت های مهم شان، تشکیل خانواده و به دنبالش فرزندآوری بود، ولی حالا متاسفانه در موارد قابل توجهی اینگونه نیست.

وی در دلایل چرایی این مسئله خاطر نشان شد: ممکن است بحث های اقتصادی و یا اشتغال و یا موارد دیگری مطرح شود و این مسائل هم، به نسبت و درجاتی قابل ذکر و پذیرش است ولی به نظر بنده، اصل مطلب دلیل فرهنگی دارد. گاهی مشاهده می شود که سنت های جامعه به نام توسعه، کهنه پنداشته می شود و مظاهر مدرنیته اعم از خوب و یا بد، خوب شمرده می شود.

وی در ادامه گفت: جامعه ی ما هر چه از نظر فرهنگی به سمت رفاه و سبک زندگی غربی رفته، مثلا مادی گرایی رشد کرده و یا تجلیات آن به عنوان فرهنگ پذیرفته شده و یا حجاب و عفاف رعایت نشده و یا کار بیرون خانم ها بر همسرداری و فرزندداری با ارزش تر شمرده شده و یا ازدواج های معیارمند کنار رفته و یا ترجیح منافع فردی بر منافع اجتماعی در همه ی مصادیقش و یا فردگرایی و لذت جویی های خارج از محدوده ی مجاز رایج شده و در تکمیل و تثبیت این رویه، دست اندرکاران نیز مبتنی بر الگوهای موفق عمل نکرده و یا سهل انگاری نموده و یا خدای ناکرده این وضعیت را تایید کرده اند و یا به جای برخورد با تهدیدها در مواردی  اجازه رشد و توسعه انحرافات را داده اند، همین ولنگاری ها و سبک شمردن خطاها و اشتباهات، مسیر فرهنگی و اجتماعی جامعه را تغییر داده و از جمله آثار آن می بینیم، تشکیل خانواده گاهی از اولویت خارج شده و یا بنیان آن با آسیب روبرو شده است.

رییس کمیته بهداشت شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده با اشاره به سیاست های جمعیتی گفت: در همین مسئله ی سیاست های کلی جمعیت، اگر رصدی صورت گیرد، بعضی چیزها روشن خواهد شد. از مسئله ارتقاء باروری، مسئولین چقدر استقبال کردند؟ چه میزان برای این کار، اطلاعات خود را افزایش دادند؟ وقتی با برخی از افراد در این زمینه صحبت می کنیم، متاسفانه می بینیم، حتی سطح موضوع را هم متوجه نشده اند.  رسانه ها چه میزان در تبیین موضوع کوشیدند؟ عملکرد صاحب نظران در روشنگری و ارائه طریق چگونه است؟ دولت و مجلس، چقدر بستر را برای ایجاد انگیزه و رفع دغدغه ها در این زمینه به لحاظ اجرایی و حمایتی آماده کرده اند؟

وی در پاسخ گفت: متاسفانه جواب برخی از این سوالات، حکایت از آن دارد که بعضی به دنبال پاک کردن صورت مسئله بوده و هستند تا اینکه خطای استراتژیک صورت گرفته را توجیه کنند و به دنبال راهی برای ساقط کردن تکلیف از خود هستند. مسئله فقط این نیست که همه چیز سرجای خودش است و فقط  فرزندآوری کاهش یافته، بلکه ازدواج و تاسیس خانواده هم تقلیل یافته، طلاق و تلاشی خانواده ها هم زیاد شده و گره های فکری دیگری هم ایجاد شده است که در مواردی به معضلاتی دامن زده است. همه ی اینها در هم تاثیر دارند و برای حل مشکلات به همه علوم، ارکان و دستگاه های نظام نیاز است.

دکتر علی محمدزاده اظهار داشت: وقتی همه ی عوامل مطرح در این مسئله را احصاء می کنیم، به عوامل مختلفی می رسیم. می خواهم بگویم هر چه از سبک زندگی اسلامی دور شده ایم، آسیب ها، تهدیدها و خطرات هم در جامعه بیشتر شده است. ویژگی هایی چون تحمل، سخت کوشی، ایثارگری، صرفه جویی، قناعت و … نیز گاهی کم شده است.  هم اکنون در برخی کشورهای غربی که این آسیب ها چند ده سالی خود را نشان داده و بعضا به دنبال تغییرات و اصلاحاتی هستند، ملاحظه می شود که به کمک تجربه، عقل و پژوهش هایی که انجام داده اند و دستاوردهایی که سایر کشورها داشته اند، در نقشه ی راه خود اصلاحاتی صورت داده و می دهند.

وی به عنوان مثال گفت: وقتی به سراغ جوانان در یکی از دانشگاه های امریکا می روند و در باره ی ازدواج و فرزندآوری از دانشجویان سوال می کنند، درصد زیادی از آن ها پاسخ می دهند؛ دوست دارند در سن مناسب ازدواج کنند. در دوره  زمانی مطلوب، تعداد فرزندان خود را تکمیل کنند. آن ها گفته اند؛ کنترل افراطی جمعیت، به تربیت نسل آن ها ضربه زده و در پرورش و مهارت های نسل حاضر نقصان هایی ایجاد کرده و آن ها مسیر پدر و مادر و پیشینیان خود را نخواهند رفت. البته امریکا از سال ۱۹۹۲ به بعد سیاست های کنترلی را کنار گذاشته و افزایش جمعیت را در دستور کار جدی خود دارد.

وی گفت: آن ها آسیب های تک فرزندی و ازدواج در سنین بالا را فهمیده اند و دنبال موازنه ی مثبت هستند. این تجارب در پیش روی ماست. اینکه جامعه ی ما حرکت به سمت مدرنیته و رفاه انبوه را بدون تولید علم، بدون اقتصاد مقاومتی، بدون زیرساخت های لازم  و یا با بی اعتنایی به چارچوب های فرهنگی خود و پشت پا زدن به سنت های درست خود طی کند، حاصل خوبی نخواهد داشت. بنابر این طی سال های گذشته، مبانی سبک زندگی تغییرات زیادی یافته و  همین باعث شده در مواردی از ریل اصلی خارج شویم که مشکلاتی از قبیلی که ذکر شد، بروز و ظهور پیدا  کرده است.

مدیر کارگروه جمعیت و تعالی خانواده بسیج جامعه پزشکی کشور  با اشاره به لزوم رعایت مولفه های سبک زندگی سالم گفت: ما باید زندگی خود را بر اساس مکتبی که پذیرفته ایم، تنظیم کنیم، نمی شود در لفظ و لغت و شعار و برخی زمینه ها، خود را تابع مدل های اسلامی نشان دهیم و در بحث های مهمی که تاثیرات عمیقی بر جامعه می گذارد، جهت و مسیری را طی کنیم که با اصول، خط مشی و چارچوب دیدگاه اسلامی فاصله دارد.

وی گفت: آنچه در طی این سال ها از رهبر فرزانه ی انقلاب می شنویم، پافشاری بر این است که دیدگاه اسلامی در همه ی زمینه های زندگی اعم از حوزه ی اخلاق، اقتصاد، سیاست، خانواده، حکومت و … مورد استناد و اقدام باشد و براین مبنا، ما باید برای خود الگوی پیشرفت تعریف کرده و در تمام سطوح جامعه ساختار عملیاتی برای آن تعبیه کنیم و گرنه مدل های دیگر که با روح حاکم بر قوانین و مناسبات یک جامعه ی اسلامی ناهماهنگ و ناساز است،  ما را زمین گیر خواهند کرد.

وی با ابراز امیدواری از اینکه نظام اسلامی بن بست ندارد و به هر حال راه خود را پیدا خواهد کرد، اظهار داشت:  به لطف خدا در این خصوص جد و جهدهایی در بخش های مختلف صورت گرفته و می گیرد، لکن کافی نیست و گاهی سرعت لازم دیده نمی شود و البته در جبهه ی مقابل نیز تلاش های وسیعی از قبیل نفوذ، طراحی، یارگیری، شبهه افکنی، تغییر باورها و کوشش شبانه روزی بر گم شدن و کم رنگ شدن نقشه ی راهی که مقام معظم رهبری ترسیم می کنند، صورت می گیرد.

دکترعلی محمدزاده  گفت: یکی از عمده ترین نسخه هایی که مقام رهبری برای علاج و ارتقاء کیفیت زندگی کنونی و آینده مطلوب مطرح می کنند، سبک زندگی اسلامی است. این راهبرد در واقع راه حل یک و یا چند معضل نیست، بلکه ترسیم کننده یک راه است و راه حل همه چیز است. هم اصلاح امروز و هم پیشرفت فردا را نشانه گرفته است. هم عملکرد موجود را نقد می کند و برای آن رهنمودهایی ارائه می دهد و هم فلسفه ی اصلی تاسیس نظام اسلامی را بیان می کند. هم دورنما و آنچه باید باشیم و مسیری که باید بپیمائیم را معلوم می نماید و هم رسالت و  آنجا که هستیم و موقعیتی که داریم را مشخص می کند.

وی افزود: عرضم این است که سالم سازی سبک زندگی در همه ی زوایا می تواند، جایگاه، حیثیت، شخصیت و ویژگی های یک زمامداری خوب را از آن ما نماید. اگر هر کدام از ما به اصلاح سبک زندگی خود همت کنیم و مراکز آموزشی و فرهنگی و دستگاه های اجرایی برای این وضعیت، آمادگی ها لازم را کسب کنند و برنامه های متناسبی را تدوین کنند، قطعا شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.

وی موضوع سبک زندگی را از زاویه دیگری هم مورد بحث قرار داد و یادآور شد: به نظر بنده، از منظر دیگری هم به این مشکلاتی که در جامعه نمایان شده، باید نگریست و آن اینکه به هر حال وقتی مشکلات از لایه های زیرین و پنهان جامعه، به سطح آن کشیده می شود، امکان تشخیص و راهکارهای پاسخدهی آسان می شود و مسیر درمان و لزوم آن و مشارکت های همگانی برای کمک به درمان بهتر بسیج می شوند. نباید خیلی ایده آلیستی به موضوع نگاه کنیم، بالاخره بشر و حکومت ها به گذراندن این مراحل و این عبرت آموزی ها و درس گرفتن ها نیاز دارند، بنابراین نباید ناامید شد و با تدبیر و امیدواری باید به مبارزه با مشکلات و آسیب ها رفت و از فرصت جوانی جمعیت کشور برای این منظور بهره جست.

وی اضافه کرد: وقتی وضعیت اختلافات داخلی کشورها و جنگی که در  کشورهای منطقه می بینید را، مطالعه می کنیم به اهمیت وحدت و لزوم دوری از تفرقه و تشتت در نظامات اداره جامعه بیشتر پی می بریم. وقتی روی نسخه اجرایی امریکا و انگلیس برای تسلط بر کشورهای اسلامی منطقه متمرکز می شویم، این کشتارها، آوارگی ها، خراب کردن زیرساخت کشورهای مسلمان، بازگرداندن آنها به عقب، ظلمی که به انسانیت می شود، داعشی که برای وارونه جلوه دادن اسلام ساخته اند، خب همه ی اینها به وضوح به ما راه درست را نشان می دهد. ما را مصمم می کند که بر آرمان های انقلاب  تکیه کنیم. به روشنی ما را به این نتیجه می رساند که هرگز دست از اصول انقلاب برنداریم و گرنه دچار خسران خواهیم شد. به ما هشدار می دهد که اگر به رهنمودهای رهبری توجه نکنیم، زیر لگد دشمن بیدار خواهیم شد، که آن موقع کار از کار گذشته و این فهم و بیداری ارزشی نخواهد داشت و خدا آن روز را نخواهد آورد.

این استاد دانشگاه در جمع بندی گفت: بلاشک سبک زندگی سالم برای زیستن کارآمد در دنیای امروز، در گرو آموزه های دینی و مدل سازی بر این مبناست و گاهی در برخی نوشته های خود دنیای مادی می بینیم که آن ها متوجه این معنا شده اند که راه نجات انسان، خانواده و جامعه از مشکلاتی که مدرنیته به گرد آن ها تنیده، تنها در پیروی از دین راستین تبلور می یابد که هم دستاوردهای مثبت جوامع بشری را ارج می نهد و در پی نفی و انکار آنها نیست و هم موتور محرکه و پیش برنده تکامل و سلامت معنوی واقع می شود، لذا با تمام وجود و از راههای مختلف، در برابر اسلامی شدن جامعه ما مقاومت می کنند.

این مطالب را نیز ببینید!

طرح درس سمینار مدیریت، دکتری تخصصی(اسفند ماه ۱۴۰۲)

طرح درس دکتری تخصصی سمینار مدیریت رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی اسفند ماه ۱۴۰۲ ...