مناظره جمعیتی در رادیو گفت و گو

به مناسبت روز جهانی جمعیت، رادیو گفت و گو به مجری گری طبعی، برنامه ی خود را به چالش های جمعیتی اختصاص داد. در این برنامه دکتر رسول صادقی جمعیت شناس و استاد دانشگاه در استودیو حاضر بودند و دکترخلیل علی محمدزاده پزشک و استاد دانشگاه  و دارنده ی جایزه ملی جمعیت و دکتر عبدالرضا عزیزی رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی از طریق خطوط ارتباطی در این مناظره شرکت داشتند.

شایان ذکر است که در حال حاضر سه سال از رهنمودهای جمعیتی مقام معظم رهبری و بیش از یک سال از ابلاغ سیاست های کلی جمعیت سپری شده است و در این مدت مقام معظم رهبری حدود ۱۴ بار تذکر جمعیتی داده اند که آخرین آن شب ۲۱ تیر ماه ۱۳۹۴ در دیدار صریح و صمیمی ۵ ساعته ی دانشجویان با ایشان بود. رهبر انقلاب در این دیدار بار دیگر مسئله مهم افزایش نسل را مورد تاکید قرار دادند و با اشاره به برخی گزارش ها درباره عدم اجرای صحیح قانون درخصوص جلوگیری از منع باروری، خطاب به وزیر بهداشت تأکید کردند: به این مسئله رسیدگی کنید. 

اهم اظهارات این سه صاحب نظر جمعیتی را در زیر می خوانید.

اهم اظهارات دکتررسول صادقی

معاونت پژوهشی موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت

 

۳۲ درصد جمعیت ایران ۱۵ تا  ۳۰ ساله هستند.

برای قوانین بودجه ی لازم اختصاص نمی یابد.

برای سلامت جوانان باید برنامه ریزی شود.

در باره ی جمعیت دنبال راه حل های اورژانسی نیستیم.

سیاست های ۱۴ گانه ی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری جامع است.

سیاست ها ابلاغ شده ولی حمایت های لازم هنوز شکل نگرفته است.

مهمترین دلیل عدم ازدواج جوانان، اشتغال است.

کشور ما در مهاجرت نخبگان، آمار بالایی دارد.

اگر دولت در سیاست های جمعیتی وارد عمل نشود، کار درخوری صورت نخواهد گرفت.

پنجره جمعیتی یک شمشیر دو لبه است.

نسل امروز با گفتمان کم فرزندی بزرگ شده است.

مردم باید احساس امنیت، احساس اقتصادی و نیز کارآمدی داشته باشند.

آلمان رشد منفی دارد و سیاست های مهاجرپذیری دارد.

ما نباید زنان را از اشتغال محروم کنیم.

استرالیا به مادران شاغل ۵ سال فرصت می دهد، فرزندآوری کنند.

از پتانسیل دوران پنجره جمعیتی باید استفاده شود.

در باره جمعیت خیلی وقت ها غیر متخصص ها صحبت می کنند.

ما در دانشگاه کار مطالعاتی و تحقیقاتی می کنیم.

بایستی در کشور به طور خودکار این بحث ها مطرح شود، نه اینکه کار به جایی برسد که مقام معظم رهبری مستقیما دخالت کنند.

واکنش مردم به بحث جمعیت خیلی خوب نبود، شاید یک علت این باشد که هر خانواده ای چند جوان بیکار دارند.

وقتی اعلام می کنیم به هر فرزند متولد شده، یک میلیون می دهیم، ولی نمی دهیم. معلوم است، مردم خیلی اعتماد نمی کنند.

برخی از بندهای طرح جامع جمعیت دارای اشکال است به ویژه آن بندی که استخدام را به ازدواج موکول کرده است.

اهم اظهارات دکترخلیل علی محمدزاده

رییس کمیسیون بهداشت شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده

دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

ایران یک درصد جمعیت کل جهان را دارد.

نرخ باروری کل در ایران ۱٫۷ فرزند و زیر حدجایگزینی ست.

ما در منطقه ی خطر هستیم و باید وضعیت خود را مطابق با سیاست های جدید تنظیم دوباره کنیم.

جمعیت زیر ۱۵ سال کشور ۲۳٫۴ درصد است.

قوای سه گانه و دستگاه های مختلف باید در رابطه با سیاست های جمعیتی نقش آفرینی کنند.

در کار جمعیت هیچ دستگاه و جریانی دنبال کارهای نسجیده، شعاری و غیر علمی نیست.

با روندی که وجود دارد به سمت پیری زودرس حرکت می کنیم.

ما جمعیتی می خواهیم که در عین حال بتواند خود را هم اداره کند.

در بحث جمعیت هم دنبال ارتقاء نرخ باروری کل بیش از ۲ فرزند هستیم و هم دنبال کیفیت و مدیریت جمعیت و این محورها در سیاست های کلی جمعیت که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده، مورد تاکید است.

فرمایشات مقام معظم رهبری در رابطه با جمعیت، اکنون سیاست کلی نظام است و به عنوان نصیحت و نظر ارشادی مطرح نیست. دستگاه های مختلف باید برنامه عملیاتی اعلام کنند و گزارش اقدامات بدهند. در بند ۴۵ سیاست های ابلاغی برنامه ی ششم توسعه نیز “فرهنگ‌سازی و ایجاد زمینه‌ها و ترتیبات لازم برای تحقق سیاست‌های کلی جمعیت”  وارد شده و البته در سایر بندها نیز “سبک زندگی” و “تقویت نهاد خانواده” و مواردی از این قبیل که به موضوع جمعیت هم ارتباط دارد، مورد تاکید قرار گرفته است.

ازدواج های دیرهنگام، کاهش باروری و فرزندآوری را زمینه سازی می کند.

مرخصی ۹ ماهه ی زایمان برای خانم ها در ادارات تابع تامین اجتماعی، ۶ ماهه اعمال می شود. به عبارتی در این زمینه اقدامات اجرایی دوگانه است.

در صورتی که قوانین با بودجه پشتیبانی نشوند، آثار فکری و ذهنی بدی برای مردم ایجاد خواهد شد.

هنوز به فرهنگ سازی در بحث تناسب جمعیت اهتمام لازم نیست، ولی تلاش هایی شده است.

صرف تصویب و اجرای سیاست های اقتصادی، موجب افزایش فززندآوری برای جبران خطای صورت گرفته، نمی شود.

دستگاه های ما نه برای دوره ی سالمندی آمادگی دارند و نه برای کاهش درصد سالمندی و افزایش نرخ باروری خود را مشتاق نشان می دهند.

باید بین کار و زندگی خانم ها در ادارات و کارخانجات تعادل و هماهنگی ایجاد شود، تا ارتقاء نرخ باروری تسهیل شود.

با توجه به اینکه غالب خانم های در سن باروری شاغل نیستند، بیمه ی خانم های خانه دار و حمایت های لازم از آن ها، نقش مهمی در فرزند آوری دارد.

اقناع متخصصان در گفتمان جمعیتی جدید، بسیار مهم است.

طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده اشکالاتی دارد ولی مجلس انباشته از مطلعین و متخصصان است. اگر این طرح در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار گیرد، قطعا اشکالات آن برطرف می شود.

در فرصت جمعیتی به ازدواج، اشتغال و تحصیلات تکمیلی جوانان و نیازهای نسل جوان باید توجه جدی شود.

هرچه به تکالیف پنجره جمعیتی توسط دولت ها بی توجهی شود، مهاجرت نخبگان به کشورهای سالمند شده افزایش خواهد یافت.

شورای عالی انقلاب فرهنگی، در رصد شرایط جمعیتی و تغییر مسیر گذشته، نقش تاریخی و درستی ایفا کرده است.

کشورهای چین، کره جنوبی و ژاپن از پنجره جمعیتی خود استفاده ی خوبی کرده اند و کشور خود را به توسعه کامل رسانده اند.

سیاست های کنترل جمعیت، سیاست های ابدی نبود، بلکه تصمیمات مقطعی و زمان دار بودند که اینک باید بر اساس رصد جمعیتی برچیده شوند.

برای اصلاح نرخ باروری کشور، همه ی عوامل کاهنده باروری باید احصاء و تحت اقدام قرار گیرد.

در کشور ما میانگین سن ازدواج در زنان به ۲۳٫۱ سال و در مردان به ۲۷٫۸ سال رسیده است.

جمعیت سالمند محافظه کار است و دنبال ابداع و نوآوری و ابتکار و خلاقیت چندانی نیست.

تنها با اتخاذ سیاست های اقتصادی نمی توان گره های فرزندآوری در جامعه را باز کرد.

ما از سال ۱۳۸۵ وارد پنجره جمعیتی شده ایم و تا سال ۱۴۲۵ در این دوره باقی خواهیم ماند. در این دوره تولیت جامعه تکالیفی برعهده دارد.

هرگز پنجره جمعیتی به طور انفعالی عمل نمی کند.

پس از ابلاغ سیاست های کلی جمعیت، با فرهنگ سازی و لغو سیاست های کنترلی و تدوین قوانین لازم بود و هست که زمینه برای تصمیم آگاهانه، آزادانه و مسئولانه ی خانواده ها فراهم شود. در حالی که غیر از سیاست های کلی جمعیت که اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ ابلاغ گردیده، در سایر موارد کارها به کندی پیش رفته است.  

بنده هم به بندهایی از طرح جامع جمعیت نقد دارم. ولی بهتر است این کار به خود نمایندگان مجلس واگذار شود. این طرح در حد پیش نویس است و هنوز از تصویب نگذشته است. آنجا هم یک عده نظراتی دارند که مترقی و راهگشاست.

آقای عزیزی فرمودند: باید عمل کنیم. بسیار خوب این طرح در مجلس نیازمند اقدام شما نمایندگان محترم مجلس است.

با تحصیل و اشتغال خانم ها موافقم ولی فرزندآوری و فرزندپروری  نه باید فدای اینها شود، بلکه هر کاری باید به موقع صورت گیرد و این مسئله نیازمند تشویق، تسهیل و حمایت های لازم از جوانان است.

اهم اظهارت دکترعبدالرضا عزیزی

رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی

 

مشکل ما این است که گاهی چاپلوسی می کنیم و دروغ می گوییم. وقتی مقام معظم رهبری راجع به جمعیت صحبت کردند: همه گفتیم: چشم. ولی کاری نکردیم.

کارگزاران نظام دغدغه های رهبری در خصوص جوانان را نتوانسته اند، به خوبی اجرایی کنند.

ما در رابطه با جمعیت و مشکل جوانان حرف می زنیم ولی عمل نمی کنیم.

در روسیه که رشد جمعیت آن منفی است، واقعا دولت برای اصلاح وضعیت برنامه عملیاتی دارد.

وام ازدواج و اشتغال جوانان را در مجلس تصویب کرده ایم ولی اقدامی صورت نمی گیرد.

دفتر رهبری باید یک تشری بزند، تا دستگاه ها بگویند چه کاری انجام داده اند.

از وقتی که آقا در باره جمعیت رهنمودهایی فرموده اند، هیچ کاری نکرده ایم.

برای زنانی که سن ازدواج شان بالا رفته، چه کرده ایم؟

هرکسی برای خود در کشور ما یک کاری می کند و هماهنگی و تمرکز لازم نیست.

دفتر بیت همه را صدا کنند، دولت، مجلس و دانشگاه ها را بگوید چه کرده اید؟

کمیسیون اجتماعی یک کمیسیون انقلابی ست. ما با سرعت تصمیم می گیریم. طرح جمعیت اگر به کمیسیون ما می آمد من به دو شماره تصویب کرده و به صحن علنی می بردم.

باید بحث های جمعیتی در کشور متولی و پاسخگو داشته باشد.

دستگاه های مختلف باید پاسخگو باشند که در این زمینه چه کرده اند.

لازم به ذکر است که این مناظره به مدت یک ساعت و بیست و پنج دقیقه از ساعت ۲٫۳۰ تا ساعت ۴ بعدازظهر شنبه ۲۰ تیر از رادیو گفت و گو پخش شد و مقرر گردید که در برنامه ای دیگر ادامه یابد. مشروح این گفت و گو در سه قسمت در آرشیو رادیو گفت و گو موجود است.