کارنامه ی پژوهش پزشکی در ایران

دکتر رضا ملک‌زاده در مراسم روز پژوهش و تجلیل از پژوهشگران نمونه دانشگاه علوم پزشکی شیراز 

۳۰ سال پیش تعداد محققانی که در سطح دنیا کار می کردند بسیار کم بود در حالی که امروزه این تعداد به ۱۵ میلیون نفر رسیده است و ۲۵ میلیون مقاله در سراسر جهان چاپ شده است. اگر همه این مقالات نتایج خوب و کاملی داشت تا به حال باید بسیاری از مشکلات حل میشد.

نخستین مشکل ما این است که برترین های ما از کشور خارج می‌شوند و چون زیرساخت های پژوهشی نداریم نمی‌توانیم از خروج آنها جلوگیری کنیم. باید این نکته را نیز عنوان کرد که ۷۵ درصد خلاق‌ترین محققان در امریکا مهاجر هستند که از نظر تعداد، ایران پنجمین کشور در بین این مهاجرین است. اگر این تعداد در کشور می‌ماندند کارهای بزرگی می‌توانستند انجام دهند.

ایران یک درصد علم دنیا را تولید می کند که ۳۲ درصد از این میزان مربوط به رشته های پزشکی و وابسته است. از نظر تعداد مقالات در جهان رتبه ۱۷ و از نظر تعداد استناد رتبه ۲۴ را داریم و باید بتوانیم به گونه ای کار کنیم که تعداد ارجاعات افزایش یابد.

یک سوم تولید علم خاورمیانه نیز مربوط به ایران است.

از نظر پژوهش، دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ایران چهارم است. البته بهتر است تقسیم‌بندی بین المللی را در نظر بگیریم و بیشتر به آن اهمیت دهیم.

چالش های زیادی در مسیر پژوهش وجود دارد. یکی از این چالش ها این است که ۸۵ درصد تحقیقات در دنیا تاثیری روی سلامت نمی‌گذارند و چندان مفید نیستند.

عامل ارزشیابی مقالات مناسب نیست و ما باید بیشتر به ارجاعاتی که به مقاله میشود توجه داشته باشیم. چالش دیگر مقالات تکراری است و مشکل دیگر مربوط به بودجه تحقیقات است؛ زیرا بودجه ای که برای پژوهش تعیین می شود بسیار کم است.

از چندین سال گذشته تا کنون مقالات زیادی در ایران نوشته شده که ۵۸ درصد این مقالات هیچ ارجاعی نداشته اند. برخی از اساتید برای ارتقا خود مقالاتی می نویسند که چندان مناسب نیست و به پژوهش ضربه میزند.

اساتید زمان بیشتری را به پژوهش اختصاص دهند و همچنین آمار زیستی و اپیدمیولوژی در این دانشگاه چندان قوی نیست که باید تقویت شود.