سرطان و پارازیت ها!

طبق روال دوشنبه شب ها برنامه مصیر ، با موضوع سرطان و پارازیت ها از شبکه یک سیما به روی آنتن رفت. در ابتدای برنامه سوالی مبنی بر اینکه “کدام گزینه را از عوامل سرطان در ایران می دانید؟” با پنج گزینه ۱- مواد غذایی و خوراکی های بی کیفیت ۲- کم تحرکی و شیوع سیگار و قلیان ۳- آلودگی هوا ۴- امواج رادیویی و ماهواره ای و ۵- اطلاعات تخصصی ندارم مطرح شد. پس از طرح سوال، کلیپی با موضوع بررسی نقش پارازیت ها در ایجاد یا تشدید سرطان پخش شد.

در ادامه فیلم گفتگویی با محمداسماعیل اکبری رئیس مرکز تحقیقات سرطان کشور پخش شد.

اکبری در این گفتگو با تشریح انواع اشعه و تقسیم آنها به امواج یونیزه، رادیویی و امواج یونیزه مثل فلش و اشعه ایکس که در ایجادسرطان نقش دارند گفت : اما درباره امواج رادیویی هنوز این مساله که سرطان زا هستند ثابت نشده است. وی ادامه داد: این امواج مانند امواج تلویزیون هستند و ایجاد سرطان نمی کنند.

در ادامه اکبری با ضروری خواندن تفکیک مسائل علمی و سیاسی ادامه داد: هر عاملی که سرطان زا باشد حداقل باید پانزده سال در تماس با مردم باشد تا بتواند در ایجاد سرطان نقش ایفا کند. عوامل محیطی مثل آلودگی و امثالهم نقش منفی در سلامت دارند اما یک شبه ایجاد سرطان نمی کنند. از طرفی میزان امواج رادیویی میزان پایینی است لذا امواج پارازیت که از این دست هستند سرطان زا نیستند.

در همین زمینه موسسه آیاک که موسسه بین المللی تحقیقات سرطان است، تمام تحقیقات خود را در ۸۰۰ یا ۹۰۰ صفحه به رد سرطان زا بودن امواج رادیویی منتشر کرده است. در حالی که بعد از ده سال تحقیقات بر روی آلودگی هوا، سرطان زا بودن آلودگی هوا تایید شد.

اکبری ضمن انتقاد از استفاده از ماهواره گفت: بنده از استفاده یا عدم استفاده از امواج پارازیت خبر ندارم اما می دانم در حوزه سلامت مسئولان همه همتشان سلامت جسمی و روانی جامعه است. متاسفانه برنامه ریزی دشمن با کمک ماهواره ها مشخصا در حوزه سلامت تلاش برای تغییر شاخص های سلامت در جامعه ماست. بعضا حتی آشپزی هایی آموزش داده می شوند برای تغییر ذائقه مردم ما تا بتوانند از این طریق مسیر سلامت غذایی کشور را دچار چالش کنند و این از سرطان خطرناک تر است.

پس از پخش صحبت های اکبری، گفتگویی تلفنی با دکتر مژگان کریمی زارچی جراح و متخصص زنان و زایمان صورت گرفت.

کریمی زارچی متخصص زنان و زایمان در پاسخ به تاثیر پارازیت بر سقط جنین توضیح داد: در این زمینه سازمان بهداشت جهانی با کمک ده کشور تحقیقاتی انجام داد اما تاثیر امواج پارازیت بر سقط جنین اثبات نشد. لذا برای بررسی بیشتر، آزمایشات را بر روی حیوانات متمرکز کردند که آن هم به نتیجه اثرگذاری بر سقط جنین منتج نشد.

عضو هیات علمی دانشگاه و پژوهشگر برتر سال ۸۹ درباره آمار سقط جنین در ایران توضیح داد: آمار سقط جنین در ایران تقریبا هم طراز با آمار کشورهای غربی است و هنوز افزایش خاصی را در این رابطه مشاهده نکرده ایم. حتی تاثیر مستقیم آلودگی هوا بر سقط جنین نیز هنوز ثابت نشده است.

در بخش بعدی دکتر ملک زاده معاون تحقیقات وزارت بهداشت در استودیو حاضر شد و درباره شایعه سونامی سرطان گفت: علت ایجاد سرطان در بدن تغییر و برهم خوردن نظم رشد طبیعی بدن است و ابتلای آن دارای یک پروسه طولانی است و ژنتیک دخالت مستقیم در بروز آن دارد. سرطان هایی که در سن پایین عارض می شود بیشترین پیوستگی را با مسائل ژنتیک دارند. فرآیند ابتلا به سرطان دوره ای ۱۵ تا ۲۰ ساله را طی می کند و سرطان معده که شایعترین سرطان ایران است معمولا در سن ۶۰ سالگی رخ می دهد. طبق گزارشات بین المللی متوسط ابتلا به سرطان به ازای هر صد هزار نفر ۱۸۲ نفر است و میزان شیوع سرطان در ایران ۱۳۶ مورد در هر صد هزار نفر است و از کشورهای منطقه نیز کمتر است. مثلا در ترکیه این آمار دویست نفر در هر صد هزار است.

ملک زاده درباره مبارزه با سرطان گفت: نیمی از سرطان ها قابل پیشگیری هستند و برخی را می توان با واکسن جلوگیری کرد مثل سرطان کبد که شیوعش در ایران کم است و نیمی دیگر مثل سرطان پستان قابل درمان هستند. اما از آن مهم تر رفتارهای پرخطری است که از سوی مردم انجام می شود. لذا باید با ترویج شیوه های زندگی سالم از شیوع سرطان جلوگیری کنیم.

معاون تحقیقات وزارت بهداشت با تشریح سرطان های شایع در زنان و مردان افزود: در مردان سرطان معده، مثانه ، پروستات، روده بزرگ و ریه و در خانم ها سرطان پستان، روده بزرگ، معده، مری و تخمدان شایع هستند که در وهله اول اقدامات پیشگیرانه متوجه این سرطان ها هستند.

وی با بیان اینکه سرطان به طور کلی در جهان و بالتبع ایران، در حال رشد است اضافه کرد: کشورهای پیشرفته رشدشان در سرطان ثابت شده است و این کشورهای درحال توسعه هستند که همچنان در حال رشد سرطان اند. یکی از دلایل رشد سرطان، افزایش سن امید به زندگی است که افزایش سن، خود زمینه افزایش سرطان است. از طرف دیگر سبک زندگی تغییر کرده و تحرک و نوع غذاهای مصرفی تغییر شاخص داده اند. مثلا اکثر مردم ما حداقل یک وعده غذای اضافه در روز می خورند و این باعث چاقی و افزایش چربی است. لذا مجموع عواملی از این دست باعث افزایش سرطان است.

ملک زاده شایع ترین علل بروز سرطان را نواد افیونی و دخانیات اعلام کرد و گفت: مصرف تریاک به مقدار کم در برخی نقاط کشور از سیگار نیز مصرف بیشتری دارد و تاثیر آن در بروز سرطان بیشتر است. از سوی دیگر برای پیشگیری از سرطان باید مصرف سبزیجات حداقل ۵ بار در روز (به مقدار کم) و آجیل غیرشور حداقل سه بار در روز به مقدار کم را در سبد غذایی قرار داد.

عامل بعدی در بروز سرطان مصرف الکل است که به دلیل مصرف کم در کشور ما، در رده های پایین تر عوامل سرطان زا قرار دارد. آسیب دیدگی به دلیل قرار گرفتن در برابر نور مستقیم خورشید، مصرف گوشت قرمز و مصرف کم گوشت سفید خصوصا ماهی، اشعه درمانی ها، کم تحرکی، شیردهی کم به نوزادان (که خانم هایی که بچه های بیشتری را شیر می دهند کمتر سرطان می گیرند) و مصرف نمک از دیگر عوامل ابتلا به سرطان هستند.

ملک زاده درباره درمان سرطان توضیح داد: داروی خاصی برای درمان سرطان نیست اما آسپیرین بیشترین تاثیر را در پیشگیری از سرطان دارد و افرادی که در خانواده خود سابقه سرطان داشته اند بیشتر باید استفاده کنند و پروسه مصرف آن حداقل ده سال است که البته این هم باید به توصیه پزشک باشد نه خودسرانه.

معاون تحقیقات وزارت بهداشت در تشریح دیگر عوامل قابل پیشگیری در ابتلا به سرطان گفت: عوامل دیگری مثل فست فودها، چربی های اکسید شده، غذاهای صنعتی مثل سویس و کالباس، وجود نیترات در غذا،‌ غذاهای مانده، ‌برخی آفت کش های کشاورزی، رنگهای مصنوعی غذا خصوصا قرمز رنگ ها، مصرف چای داغ که باعث سرطان مری می شود و چاقی و اضافه وزن از عوامل ابتلا به سرطان اند.

وی ضمن سالم تر خواندن غذاهای ارگانیک، غذاهای بهتر جهت استفاده را چنین تشریح کرد: غذاهای فیبردار مثل نان های تیره رنگ، سبزی و میوه ها تازه، ماهی و اسیدچر های امگا و ویتامین های آ و بی و ویتامین سلنیوم، نوشیدن کافی آب برای استفاده بهتر اند. البته ترک سیگار سی درصد زمینه ابتلا به سرطان را حذف می کند.

در ادامه برنامه مهدی محمدی کارشناس رسانه با حضور تلفنی درباره تاثیر رسانه ها برای تبیین واقعیت ها برای مخاطبین گفت: اینکه علی رغم تاکید اهل فن و جدای از ایشان سازمان بهداشت جهانی در رد تاثیر پارازیت بر سرطان عده ای در کشور از مسئولین و رسانه ها بر آتش این ادعا می دمند معلول چند علت است که یک علت آن این است که پروژه ای وجود دارد برای نگران کردن مردم ما از موضوعاتی که نگرانی ای از آن بابت نیست که این پروژه در خارج طراحی و در داخل توسط برخی پیاده می شود.

ذی نفع وحشت مردم در ترس از پارازیت کسانی هستند که صدایشان توسط پارازیت قطع شده است و اغلب همین شبکه های ماهواره ای هستند که به این بحث دامن می زنند و برخی مسئولین محیط زیستی ما نیز متاسفانه در این زمین بازی می کنند و بعضا ارتباطاتی هم با برخی عناصر مرتبط با آن شبکه های ماهواره ای دارند.

نه تنها این موضوع بلکه سایر موضوعات اجتماعی نیز بهانه ای برای ایجاد تشنج در جامعه هستند. و در تبیین سیاسی بودن بحث پارازیت می توان به چند مولفه اشاره کرد: اول اینکه صدای دانشمندان در تبیین علمی این مساله سانسور می شود. دوم اینکه افراد غیر متخصص کارشناسانه در این مورد صحبت می کنند. سوم آمارهای غلط به مردم ارائه می شود. لذا رسانه های متعهد باید با روشنگری جلوی این پروژه ها را بگیرند.

برنامه با حضور سید مجید امامی پژوهشگر حوزه اجتماعی ادامه یافت.

امامی در تبیین چرایی شیوع برخی اخبار یا اطلاعات در سطح وسیع جامعه گفت: این مساله هم به فرهنگ عمومی ارتباط دارد و هم به میزان گیرایی شایعه در جامعه. لذا باید مساله را چند وجهی دید.

امامی در توضیح علت خود کارشناس پنداری در جامعه ایران گفت: از دلایل آن جوانی نسل، حجم بالای ارتباطات شفاهی ومیان فردی مثل خونگرمی و زودجوشی با افراد غریبه و میزان بالای اعتماد به نفس فردی در مردم است.

وی با بیان نیاز انسانها در ساخت حوزه گفتگوی عمومی برای خود گفت: بشر دوست دارد حوزه عمومی برای خود بسازد و حوزه گفتگوی عمومی به عرصه ای می گویند که گفتگوی اجتماعی با محوریت منافع همگانی صورت می گیرد مثل گرانی نان. لذا بشر احساس نیاز زیادی به ایجاد حوزه گفتگوی عمومی دارد.

از طرفی پیچیده شدن جوامع شهری و افزایش تعداد اطلاعات منتشره نیز از عوامل موثر در تولید شایعات اند. حال در این شرایط باید سطح کارشناسی در امور بالا برود.

وی مشکل اساسی در این زمینه را در تولید بحران عدم توانایی در مدیریت این حجم از اطلاعات دانست و گفت: این مسائل باعث تقویت فردگرایی و کاهش اعتماد اجتماعی شده است. چرا که محله ها از بین رفته اند و باعث تقویت فردگرایی شده اند به این معنا که فرد خود به تنهایی تلاش در فهم مساله دارد نه با کمک اهل فن، لذا فرد در مواقع لزوم به کارشناس مراجعه نمی کند چون هم سلب اعتماد شده است و هم فرد گرا.

امامی انتقاد از ورود نابجای بحث های سیاسی در امو فرهنگی و اجتماعی گفت: این حضور نابجا باعث شده است تا عرصه های فرهنگی و اجتماعی تحت الشعاع مسائل سیاسی قرار بگیرد. بنابراین تغییرات نابهنگامتغییرات اجتماعی و عدم مدیریت آنها و ورود نابجای سیاست باعث شده است تا در زمینه مراجعه به متخصص در برخورد با شایعات دچار ضعف شویم. البته رسانه ها بعضا با تنزل اندیشه مردمی باعث می شوند مردم در مواجهه با شایعات دچار ضعف فرهنگی شوند.

در این زمینه با تقویت عرت نفس خویش می توانیم نیازمان را برای جلب توجه دیگران به هر نحوی، کم کنیم. برای این کار هم باید آگاهی های اجتماعی را افزایش دهیم.برنامه تلویزیونی “مصیر” با موضوع اجتماعی دوشنبه شب ها ساعت ۲۳ از شبکه یک سیما پخش می شود.